Kuzey Makedonya ve Din Eğitimi
Kuzey Makedonya, Balkan Yarımadası içerisinde bulunan bir ülkedir. Tarihte önemli bir konuma sahip olan K. Makedonya, Osmanlı’nın batıya doğru yapacağı fetihler için başlangıç noktası olmuştur. Ayrıca Asya’dan Avrupa’ya köprü vazifesini üstlenmiştir. 1945 yılından 1991 yılına kadar Komünist Yugoslavya’nın altı cumhuriyetinden biri olarak varlığını sürdürür. 1991 yılına gelindiğinde ise referandum sonucu bağımsızlığını ilan eder.
Kuzey Makedonya’da İslam, Hristiyanlık’tan sonra en çok takipçisi olan dindir. Son olarak yapılan nüfus sayımına göre ülkenin %33,33′ ü Müslümandır. Dolayısıyla Müslüman kesimin kendi dini inançlarını yaşama hakkı vardır ve bu konuda Müslümanlar hürdür.
1912 yılında Osmanlı’nın Balkanlardan çekilmesinden sonra örgün din eğitimi bu topraklarda önemini tamamen yitirir. Din eğitimi almak isteyenler medreseye kaydını yaptırıp orada eğitimine devam eder. Din eğitimi ancak mahalle camilerinde ve dinî cemaatlerin kendi mekânlarında düzenlenen kurslarda verilmeye başlanır.
1991 yılında K. Makedonya Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının ilan edilmesiyle “İslam Birliği” adlı dini kuruluş faaliyete girer. Aslında 2002–2003 yılı içerisinde K. Makedonya’da din eğitimi serbest bırakılıp bazı okullarda din dersinin haftada bir saat olmak üzere din hocaları tarafından verilmesine izin verilir. Hiçbir altyapı hazırlığı yapılmadan, kilise ve camilerden din adamları okullara tayin edilerek din eğitimi başlamış oldu.
Camilerde Verilen Dini Eğitim
K. Makedonya’nın bağımsızlığından sonra günümüze kadar inşa edilen cami sayısı beş yüz on ikiye kadar yükselmiştir. K. Makedonya’da İslam’ın ortaya çıkışı ile başlayan cami inşaatları ile din eğitimi de yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Günümüzde din eğitimi hâlâ camilerde verilmeye devam ediyor. Böylece cami, çok amaçlı olarak kullanılır ve hem ibadethane hem de din derslerinin okutulduğu mekân olma özelliği kazanır. K. Makedonya’da camilerde faaliyet gösteren Kur’an kursları da mevcuttur. Bu Kur’an kurslarının çoğu yaz döneminde aktiftir. Fakat bugün halen faaliyet gösteren birçok Kur’an kurslarının oturmuş, planlı bir eğitim programları ne yazık ki yoktur. Sadece, Kur’an’ı yüzünden okuma ve cumartesi günlerinde ilmihâl dersi olmak üzere dinî eğitim veriliyor. Bu açıdan bakıldığında K. Makedonya’daki camilerde, Müslüman halkın Kur’an öğrenmeleri ve dinî bilgileri elde etmeleri anayasal olarak herhangi bir sorun teşkil etmiyor.
Ancak, K. Makedonya Cumhuriyeti, hiçbir dini tanımıyor ve desteklemiyor. Bu yüzden hiçbir dini kuruluşun ve din adamının maaşını da ödemiyor. Zarar gören dini bir binanın yeniden inşası veya tadilatı halka ya da vakıflara aittir. Dini kuruluşların herhangi bir dini merasim yapmasına devlet karşı çıkmaz. Lakin bu gibi merasimlerin de harcamalarını devlet karşılamaz.
Böylece sadece yaygın din eğitim modeli uygulanır. Örgün din eğitimi günümüzde sadece imam hatip, medrese, ilahiyat fakültesi, cami gibi dini kurumlarda ve seçmeli ders olarak belirli okullarda verilir. Fakat dinî faaliyetlerin yeterli olmadığı açıktır. Bu faaliyetler, daha sistemli, planlı ve usulüne uygun yapılmalıdır. Ne yazık ki bu konuda gereken adımlar bile atılmamaktadır. Dini faaliyetten kastımız ise şunlardır; ramazan ayında camilerde yapılan mukabele, Kur’an’ı yüzünden okuma, cumartesi günleri verilen ilmihâl dersi ve belli başlı dini bilgilerden ibarettir. Tafsilatlı bir din eğitimi maalesef yoktur.
Her yerde karşınıza çıkabilecek bir gönüllü. 🙂
