Nehir Yamacında Bir Türk Mirası: Blagay Tekkesi
“Biz canlı her şeyi sudan yarattık.” (Enbiya:30)
Olur da bir gün yolunuz Bosna Hersek‘e düşer, Mostar yakınlarında dört farklı dille bu mübarek ayetin yazılı olduğu bir tabelaya rastlarsanız; güzeller güzeli Blagay Tekkesi’nin önüne varmışsınız demektir.
Mostar yakınlarında mavi ve yeşilin o akıl almaz uyumuyla akan Buna Nehri’nin kaynağında yaklaşık 600 yıllık bir Alperenler tekkesi Blagay. Asıl adını kurucusu Sarı Saltuk‘dan alan tekke, günümüzde bulunduğu kasabanın adıyla anılıyor. Blagay Tekkesinin girişinde bizleri Türkçe, Boşnakça, İngilizce ve Rusça olmak üzere dört dilde yazılmış bir tabela karşılıyor. Tabeladan aktarılan bilgilere göre: “15.yy başlarında Alperenler (dervişler) tarafından; “Yaratılanı Yaratan’dan ötürü sevmek” idealiyle kurulan tekke; tarihinde Kadiri, Rufai, Halveti ve Nakşibendi tarikatlarına ev sahipliği yapmış ve halen de yapmaya devam etmektedir. Türbe (Sarı Saltuk ve Şeyh Açıkbaş) ibadet odaları, misafirhane, mutfak, hamamlık, iç avlu ve abdesthane bölümlerinden oluşmaktadır.
Kuruluş tarihi her ne kadar 15. yy olarak belirtilse de çeşitli kaynaklara göre tekkenin kuruluşu, Osmanlı’nın bu bölgeye gelişinden öncelere dayanıyor.
Tekkeyi tanımak içinse Sarı Saltuk’a değinmek yerinde olacaktır zira; tekkenin kurucusu olmanın yanında aynı zamanda en önemli dervişlerindendir. Sarı Saltuk, Cem Sultan’ın himayesinde kaleme alınan “Saltukname” adıyla da bilinen halk efsanesinin kahramanıdır. Cem Sultan’ın yazdırdığı Saltukname’de, Sarı Saltuk’un Hacı Bektaş-ı Veli’nin talebesi olduğu ve Rumeli topraklarına görevli olarak gittiği yazıyor.
Blagay Tekkesi
Osmanlı, kan dökmeden cihat etme fikrinden doğan fetih politikası gereği özellikle Balkanlar’a yolladıkları Bektaşi dervişleri ve babaları sayesinde çok kısa sürede yüz binlerce kişinin Müslümanlaşmasını sağladı. Bektaşi dervişlerinin hoşgörülü ve özellikle hakkaniyetli tavırları, tarih boyunca hep savaş ve zorluklar içinde yaşamış, bölge halkının Müslümanlığa sempati duymasında önemli rol oynadı. Sarı Saltuk da Balkanlar’a gelen ilk dervişlerden biriydi. Kurduğu bu tekkede Boşnakların Müslüman olmasında çok önemli bir role sahiptir. Blagay Tekkesi günümüzde sadece Müslümanlar için değil Hristiyanlar için de önemli bir kişilik olan Sarı Saltuk’un türbesini içinde bulunduruyor ve her gün, çeşitli dinlerden binlerce kişi tarafından ziyaret ediliyor.
Tekke, kapının hemen girişinde bizleri bir Osmanlı bayrağı ile karşılıyor. Dahası, hâlâ birçok Boşnak: “Biz Osmanlıyız!” diyerek minarelerinde de Osmanlı bayrağını dalgalandırmaya devam ediyor.
Yine girişte bir kılıç ve güneş sembolü yer alıyor. Kılıç İslam adaletini temsil ederken, güneş; güneşin doğup battığı her bir coğrafyaya İslam’ın ulaşacağı anlamına geliyor.
Blagay Tekkesi mutfağında her yıl aşure gününde büyük kazanlarda aşure pişirilip bölge halkına dağıtılıyor. Halkın tekkeye olan saygısı nedeniyle kasabadaki Hristiyan din adamları da tekke ziyareti yapıyor. Mayıs ayının ikinci cuması ve 28 Mayıs gecesi Fatih Sultan Mehmet’i anmak için tekkede özel programlar düzenleniyor.
İslam, ulaştığı her yerden en büyük miras olarak sevgiyi bırakmıştır. Bizlere dünyanın en değerli hazinesi olan sevgiyi miras bırakan bu güzel dine hamdolsun. Bu güzel dinin sancaktarlığını yaparak gittiği her yere İslam’ın sevgi ve hoşgörüsüyle gitmiş güzel Osmanlı’ya da selâm olsun.
Ömer Hayyam‘ın da dediği gibi: “Bilin ki tüm varlığın baş kaynağı sevgidir sevgi.”
