Ülkeleri Tanıyoruz: Gabon

Gabon, ulusal parkları, el değmemiş doğal güzellikleri, tropikal yağmur ormanları ve beyaz kumsalları ile cennet gibi bir ülke. Bu el değmemiş doğal güzellikleri dolayısıyla “Afrika’nın son cenneti” olarak da nitelendiriliyor. Ülkeleri Tanıyoruz serimizin bu yazısında Afrika’nın son cenneti olarak isimlendirilen Gabon’u tanımaya çalışacağız.

Atlas Okyanusu Kıyısındaki Küçük, Yeşil Ülke

Gabon; Orta Afrika’nın batı kıyısında bulunduğundan dolayı Orta Afrika ülkesi, ekvator çizgisi civarında yer aldığından dolayı da Ekvatoral Afrika ülkesi olarak isimlendirilir. Doğu ve güneyde Kongo, kuzeyde ise Ekvator Ginesi ve Kamerun ile komşudur. Batıda Atlas Okyanusu’na kıyısı vardır.

Gabon’daki yerleşik hayat M.Ö. 1100’e kadar uzanır. Avrupalıların burayı keşfedişi 1474’te olur. Portekizli denizcilerin buraya gelişiyle beraber Gabonluların esareti başlar. Çünkü Portekizliler onları ayak ve ellerinden zincirleyip Avrupa’ya köle olarak satmaya başlar. Ve bu durum 1870’lere kadar sürer. Bunun sona ermesi ise başka bir sömürgecinin ülkeye gelişiyle olur. Çünkü Gabon’da petrol bulunur ve Fransa gözlerini buraya diker. Yani daha önce insanları sömürülen Gabon’un artık doğal kaynakları sömürülmeye başlanmıştır. Bu durum da uzun yıllar bu şekilde devam eder. Bütün bunlardan sonra Gabon ancak 17 Ağustos 1960’ta bağımsızlığını ilan edebilir duruma gelir ve Gabon Cumhuriyeti kurulur.

Gabon’un Başkenti

Başkent Libreville, Gabon’un en büyük şehridir. Libreville aynı zamanda Batı Afrika’daki önemli turizm yerlerinden biri. Bundan dolayı da Sahra Altı Afrikası’nın en pahalı şehirlerinden biridir. Portekizliler döneminde Libreville, köleleştirilen Gabonluların gemilere bindirilip Avrupa’ya götürülmek üzere bekletildikleri bir kıyı kentiydi. Fransa, Gabon’u sömürgeleştirmek için gelirken Portekizliler tarafından köleleştirilen Gabonluları özgürlüklerine kavuşturmak amacıyla geldiğini söylemiştir. Fransa’nın gelişinden sonra özgür bırakılan köleler buraya getirildiğinden buraya Fransızca “özgür şehir” anlamına gelen “Libreville” ismi verilmiştir.

Hassan Camii

Ülkenin en büyük camisidir. 1983 yılında açılan Hassan Camii, mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerler arasındadır. Caminin göze ilk çarpan kısmı, dini motiflerle süslenmiş 40 metre yüksekliğindeki minaresidir. Yapımında mavi mermer, bronz, granit ve titanyumun kullanıldığı cami, görüntüsüyle ziyaretçileri etkiliyor. Gabon’un en büyük camisi olduğunu söyleyip kapasitesinden bahsetmemek olmaz. Zira bu etkileyici cami, kapasitesiyle de etkiliyor. Hassan Cami, 100 bin kişi kapasiteli. Büyüklüğünü ifade etmek için 56 avize ile aydınlatıldığı da söylenir.

Gabon’un Simge Yapısı: Orman Ve Çevre Bakanlığı

Oldukça renkli bir yapıdır. Orman ve Çevre Bakanlığı binası olarak hizmet vermektedir. Yapı, bahçesindeki ağaçlarla, duvarlarındaki kahverengi ve yeşil renklerle Orman ve Çevre Bakanlığı binası olarak hizmet vermenin hakkını veriyor. Duvarlarındaki süslemeler de Gabon kültürünü yansıtıyor.

Loango Milli Parkı

Gabon’da birbirinden güzel manzaralara sahip 13 tane milli park var. Bunlardan biri olan Loango Milli Parkı (Loango National Park), yaklaşık 550 kilometrekarelik bir alana sahip. Gabon’un batı kısmında bulunduğundan dolayı vahşi hayvanlara ve ormanlık alanlara ilaveten bir de plajı bulunuyor. Plajı olan bir milli park kulağa ilginç geliyor. Ziyaret eden turistlere okyanus kıyısında, bembeyaz plaj kumlarında leoparları, filleri ve diğer hayvanları görmek çok daha ilginç geliyor. Ve dahası sahil şeridi boyunca katil balinalar ve kambur balinalar da gözlemlenebiliyor.

Lope Milli Parkı

Gabon’daki milli parklardan bir diğeri 2007’de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren Lope Milli Parkı (Lopé National Park)’dır. Parkın büyük bir bölümü yağmur ormanlarından oluşuyor. Parkı önemli kılan şey, 15 bin yıl önce oluşan çimen savanalarının kalıntılarını barındırması. Burası ufukta sadece ve sadece yağmur ormanları görmek isteyenlerin gitmek isteyeceği türden bir yer.

Gabon’un Müzeleri

Ülkenin değerli eserleri Gabon Milli Müzesi’nde sergileniyor. Heykeller, maskeler ve oymalar bu eserlerin bir kısmını oluşturuyor. Burası geçici sergiler için yer olarak da kullanılıyor. Gabon maskeleri ile ünlüdür. Ulusal Sanat ve Gelenek Müzesi’nde bu kültürel maskeler sergilenir. Gabon’a özgü el sanatlarının da görülebildiği müzenin bir de sanal müzesi var.

Gabon’da Görmeniz Gereken Yerler

Arboretum de Sibang, bir yağmur ormanı parkı. Burayı önemli ve farklı kılan şey ziyaretçilerin rehberli turlara katılarak ağaç türleri hakkında detaylı bilgi alabilmesi. Bundan da anlaşıldığı üzere birbirinden farklı birçok ağaç türüne ev sahipliği yapıyor bu park. Lastoursville Mağaraları (Lastoursville Caves), mağara şeklindeki antik kenttir. Bu mağaralardan 35 tane var. Mağaralar, toplamda 95 kilometrekare gibi büyük bir alana sahip. Denis Plajı (Point Denis Beach), Libreville yakınlarındaki bir adanın Libreville’e bakan plajıdır. Burada kürek çekme, dalış gibi çeşitli aktiviteler yapılabiliyor. Santa Clara Plajı; deniz, kum, güneş üçlüsünü arayan turistlerin Gabon’a geldiklerinde muhakkak uğradıkları bir yerdir. Çünkü sıcak havada güneş tam tepedeyken serin okyanus suları, bembeyaz plajı, plajın hemen gerisinde başlayan ve doğal şemsiye vazifesi gören yağmur ormanlarıyla görülmeye değer. Başkanlık Sarayı (Palais Presidentiel), 1970’te Başkan Bongo tarafından inşa edilmiş yapı, Libreville’nin merkezinde bulunan önemli yapılardan biridir. Bu yapı ziyaretçilere açık değil. Görkemli sarayı sadece dışarıdan görmek mümkün.

Gabon’da İslam

Gabon’a İslamiyet’in ilk olarak ne zaman geldiği tam olarak bilinmiyor. Ancak 11. yüzyıldan itibaren Senegal, Fas, Mali ve Nijer’den Müslümanların buraya geldiği tahmin ediliyor. Ülkede İslamiyet bu dönemde değil de 19. yüzyılda yaygınlık kazanıyor. Kimlerle mi? Sebepler dahilinde ele alacak olursak Fransa’nın etkisiyle. Nasıl mı? Fransa sömürge idaresinin Gabon’a sürgün ettiği tasavvuf önderleri ve tacirler dolayısıyla. Fransızların bölgedeki ayaklanmaları bastırmaları için gönderdiği Senegalli Müslüman askerlerin de Gabon’da İslamiyet’in yayılışında etkili olduğu söyleniyor.

Bugün Gabon Müslümanlarının sivil toplum alanında ve eğitim alanında birçok İslami yapıları bulunmakta. Ülkede dini yapılanmanın önünde herhangi bir engelin bulunmaması yeterli sayıda İslami yapının var olmasında etkili. Müslümanların ekonomik durumuna bakacak olursak da ülkenin gelir dağılımında dengesizlik olduğundan Müslümanların iyi ve orta hallileri olduğu gibi yoksulluk çekenleri de var.

Gabon Mutfağı

Gabon mutfağının kendine özgü lezzetleri var. Ancak bununla birlikte Gabon mutfağında Senegal, Kamerun, Kongo ve Fransız mutfağının etkisi de görülür. Gabon mutfağı et, balık ve pirinç ağırlıklıdır. En çok tüketilen balıklar; levrek ve kırmızı balıktır. Balığı chili sos ile pişirip pilav, kızarmış patates ya da kızarmış muz ile servis ederler. Beignet adını verdikleri donata benzeyen geleneksel tatlıları da vardır.

Gabon’un Kültürü, İklimi ve Ekonomisi

Gabon halkı sıcakkanlı, cana yakın ve yardımseverdir. Bu durum ziyaretçilere karşı da böyledir. Ziyaretçilerle kültürlerini paylaşmaktan da hoşlanırlar. Geleneksel dans ve müzikleri ile halk hikayeleri ziyaretçilerle paylaştıklarından bazıları. Ziyaretçilerin kendilerinden izinsiz fotoğraf çekmesini hoş karşılamazlar. Ziyaretçilerin buna dikkat etmesi gerekir.

Gabon’da nemli tropikal iklim görülür. Ekvatorda bulunması dolayısıyla yazın da kışın da sıcaklık değerleri yüksektir. Hem ekvatorda bulunmasından hem de tropikal iklimin hakim olmasından kaynaklı olarak ekvatoral yağmur ormanları geniş yer kaplar.

Gabon yer altı kaynakları bakımından da oldukça zengin. Batı kıyılarında petrol rezervleri mevcut. Ülke ekonomisinin büyük kısmını ihraç edilen petrol gelirleri oluşturuyor. Petrolden sonraki gelir kaynağı ise kereste. Bunda ülkenin üçte ikisinin tropikal yağmur ormanları ile kaplı olmasının payı var elbette. Bunları mangan, uranyum, altın ve demir rezervleri takip ediyor. Ülkede nüfusun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar tarım da yapılır. Az nüfusu ile diğer Sahra Altı Afrika ülkelerine kıyasla kişi başına düşen geliri yüksektir. Ancak gelir dağılımı dengesizdir. Ülkenin %30’u yoksul ve %20’si de işsizdir.

Gabon’un Neyi Meşhur?

Gabon doğal yaşam alanları açısından oldukça zengin bir ülke. Yağmur ormanlarında 777 farklı kuş türü olduğu biliniyor. Çoğu ülkeye nazaran küçük olmasına rağmen dünyadaki gorillerin %80’ine ev sahipliği yapıyor.

Gabon’da Konuşulan Diller

Gabon’un resmi dili Fransızca. Hem de ülkede Fransızlar yaşamıyor olmasına ve zaten ülkenin ulusal bir dili de bulunmasına rağmen. Neden mi Fransızca? Fransa tarafından sömürgeleştirildiği için. Sömürgeleştirilen ülkelerin sadece kaynakları sömürülmez. Sömürgeci ülke aynı zamanda kültürünü de buraya empoze eder. Hatta sömürgeleştirdiği ülkenin dilini ve dinini de değiştirmeye çalışır. Ve çoğunlukla da bunu başarır. Bundan dolayı Gabon’un %80’i Fransızca biliyor. Ana dilleri olan Fang dilini ise sadece %32’si biliyor. Ülkede konuşulan bir diğer dil de 2012’den bu yana ülkenin ikinci resmi dili olarak kabul edilen İngilizce.

Gabon’un Nüfusu, Nüfusun Etnik ve Dini Yapısı

2018 yılı nüfus verilerine göre Gabon’un nüfusu 2 milyon. Birçok ülkeye göre nüfusu oldukça az olmasına rağmen ülkede 40 farklı etnik grup bir arada yaşıyor. 2 milyonluk bir nüfus için bu ölçüde bir çeşitlilik biraz şaşırtıcı. Bu çeşitlilik bazen iç çatışmalara yol açsa da eşitlik yasalarla güvence altına alınmış durumda. Bu etnik gruplardan çoğunluk olanları Bantular, en eskileri ise Pigmelerdir.

Ülkede mensubu çoğunluk olan din Hristiyanlıktır. Bunda misyonerlik faaliyetlerinin etkisi var. Hristiyanlar, nüfusun %73’ünü, Müslümanlar %12’sini oluşturuyor. Yerel inanışlara mensup olanlar ve ateistler ise %15’i oluşturuyor.

Gabon’da İdari ve Siyasi Yapı

Gabon 9 eyalet ve 39 şehirden oluşmakta. Ülkenin yönetim biçimi çok partili cumhuriyet rejimidir. Devlet başkanı 7 yılda bir seçilir. Yürütme gücü Bakanlar Kurulu’nda, yasama yetkisi ise parlamentodadır.