Ailede Sevgi Tohumlarının Ekilmesi: Mutlu Aile Mutlu Çocuk

Kültürümüzde “biz” bilincini yaşamayı temel edinen bir toplum olarak, bu bilinci en çok hissettiğimiz kurumdur aile. Ailenin temel yapı taşları da ebeveynlerdir ve tabii aile ve ebeveyn demişken aile içerisindeki kıymetli hazinelerimiz, Rabbimizin yegâne emaneti olan çocuklara değinmemek olmaz. Çocuklar bizzat yetiştikleri ortamın aynasıdır. Bu yüzden çocuğun karakterinin şekillenmesinde içinde yetiştiği aile ve ebeveynler önemli bir faktördür.

Peki, temelde mutlu aile ortamını nasıl oluşturabilir, aile içerisinde mutluluk tohumlarını nasıl ekebilir ve kıymetli hazineler olan çocukların böyle istifadeli bir ortamda yetişmesini nasıl sağlayabiliriz?

Kur’an da Bahsi Geçen Aile ve Ebeveynlik

Kur’an-ı Kerim’de bahsi geçen birçok nesil bizlere birer ders niteliğindedir. Bizzat yanlışların tekrarlanmaması adına birer uyarıcı, birer numunedir. Geçmiş nesillerden ders çıkararak neslin inşa edilmesi kıymetli bulunmaktadır. Bu da bizzat aile ve ebeveynlik ile ilgilidir.¹

Cennet Yuva: Aile

İnsanlığın temelidir aile. Aile ile kişiliklerimiz şekillenir. Aile ile maddi ve manevi sorumluluklar alırız. Sevgi, merhamet, şefkat, hoşgörü, adalet, paylaşma gibi tohumlar aile içerinde ekilir. Bu denli yegâne değere sahip kurum olan aile, içerisinde barındırdığı bu hoş kavramlar ile adeta bir cennet yuva haline gelir. Cennet yuva mutlu aile demektir. 

Mutlu aile ortamının sürdürülmesinde ebeveynlere büyük görev düşmektedir. Bu yüzden iyi bir ebeveynlik; iş birliği içerisinde bir uyumla çalışabilmeyi, empati kurabilmeyi, sabrı, sevgiyi besler.

İyi Bir Ebeveynin Özellikleri

İş birlikçi Ebeveynler

Diğer bir adıyla pozitif ebeveynler; iş birliği içerisinde, çocuk ile birlikte hareket eder. Demokratik ebeveynin yansımasıdır. Ceza vermeden nazik bir tutum sergilerler. Empati, saygı, sınır koyma ve anlayış içerir.

Örneğin çocuk ile yaşanan bir kriz anında sakin kalarak belki çocuğun yanına eğilip ve göz teması kurup “Seni anlıyorum.” demek veya “Oyun oynarken çok hızlı hareket ettin senin düşüp yaralanacağını düşündüm bu yüzden endişelendim. Sen de seni engellediğim için bana öfkelendin ve ağlıyorsun.” gibi çocuğun duygusunu anladığımızı hissettiren yansıtmalar yapmak pozitif ebeveynlik için doğru bir yöntemdir. Örnekteki gibi kendi duygumuzu söylediğimizde ve çocuğun duygusu yansıtıldığında çocuk öfke duygusunu üzerine almayacaktır. Bu şekilde hem kendimizi ifade edip sakinleşmiş oluruz hem de çocuk anlaşılmış, görülmüş ve suçlanmamış hisseder. Saygı, empati, anlayış ve sınır koyma gibi tüm faktörler de uygulanmış olacaktır.

Empati Kurabilen Ebeveynler

Empati kelime anlamıyla karşımızdaki kişinin duygu ve düşüncesini anlayıp kendimizi onun yerine koyabilmemizdir. Aslında kurduğumuz ilişkilerde iletişimin temel yapıtaşlarından birisidir empati. Bu ebeveynler de çocuklarının duygularını, düşüncelerini ve durumlarını anlarlar. Empati kurabilen ebeveynler, çocukları üzüntüsünü paylaştığında onların yerine kendilerini koyup, duygusunu anlayabilirler. Acısını, mutluluğunu, hüznünü, öfkesini benliklerinde hissedebilirler. Örneğin çocuklar yaşadıkları anlarını ebeveynleri ile paylaşmak ister. Her birey gibi onlar da dinlenilmek ister. Ebeveyn; çocuğunu can kulağıyla dinlemeli, göz teması kurmalı ve çocuğu anladığını hissettirecek sözler kullanmalıdır. “Bundan mutluluk duymuşsun, kavga edince öfkelenmişsin, arkadaşının seni yalnız bırakması ile üzülmüşsün.” gibi cümleler kullanılabilir. Çocuk ile iletişimde empatiyi doğru kullanabilmek için; beden dili, mimikler, göz teması, duyguyu dile getirme vb. faktörlerin bir arada kullanılması etkili olacaktır.

Sabırlı Ebeveynler

Sebat etmek; bir işte veya olayda irademizi zorlayıp istemediğimiz bir şey olsa dahi devam edebilmektir. Zorlanılan bir işte, öfkemizi kontrol edebilmemizde, isteklerimizi sınırlamamızda, imtihan anında, ibadetlere devam edebilmemizde sabır yol göstericidir. Nitekim sabırlı ebeveynlik de çocuğa karşı sakin kalabilmek, anlayış gösterebilmektir.

Birçoğumuzun beyinlerinde etiketlediği cümleler, kalıp yargıları vardır. Yaramaz çocuk kötüdür, çocuk yalan söylememeli vb. etiketlenen cümleler ebeveynleri alarma geçirir. Hemen müdahale etmesi gerektiğini düşünebilir. Örneğin ebeveynler çocuğun yaramazlık yaptığını düşündükleri vakit az önce söylediğim gibi şu etiketleme geçebilir zihinlerinden: “Yaramaz çocuk kötüdür.” ya da “Yaramaz çocuk olmamalıdır.” Aslında alarma geçtiği, beyninde kurduğu ve kurması ile birlikte bedeninde canlanan duygudur. Endişe, yetersizlik, kaygı, korku gibi… Hâlbuki kimi çocuklar daha hareketli kimi çocuk daha sakin yapıdadır. Hareketli bir yapıda yaratılmış çocuğa daha sakin kalmasını söylemek veya sakin yapılı olması için değiştirmeye çalışmak çocuğun yapısına, yaradılışına yapılan saygısızlıktır. O yüzden çocukların kendi karakteri ve farklı kişilik yapılarına sahip olduklarını unutmayalım.

Sevgi Dolu Ebeveynler

İnsanın yüreğini yeniden dirilten, kötülük yerine iyilik getiren ve kalpleri yumuşatan bu duyguyu cennet yuvalarda da yaşatmalıyız. Sağlıklı bir ortamda büyüyen minik yürekler için sevgi dolu bir ortamın inşa edilmesine önem vermeliyiz. Çünkü sevgi birer toprak misalidir ve sevginin toprağında yetişen değerler ile sevgi bahçesine şahitlik ederiz. Sevgi bahçesinin olduğu ortam bir amaç olduğunda; paylaşma, hoşgörü, şefkat, merhamet, adalet gibi araç faktörler bahçenin birer süsü haline gelecektir. Hem eşlerin birbirlerine sevgilerini göstermeleri hem de çocuklarına olan sevgilerini hissettirmeleri oldukça önemlidir. Ebeveynler birbirlerine olan sevgilerini aile ortamında yaşatınca yalnızca çocuklarına olumlu rol-model olmakla kalmazlar, ayrıca çocukların mutlu aile kavramına dair olumlu bir benlik geliştirmesini sağlarlar. Ebeveynler çocuklarına sevgilerini hissettirdikçe de (Sevgi sözcükleri kullanmak, nitelikli vakit geçirmek, ilgi göstermek, sohbet etmek…) çocukların sevgi depolarının dolmasına, güçlü ve dengeli bir kişilik geliştirmesine vb. birçok olumlu kişilik gelişimine destek olurlar.

İyi Bir Ebeveynliğin Yaşatılması

Çocuklar, iyi bir ebeveynlikte açıkladığım özelliklerle temas ettiklerinde anlaşılma, önemsenme, değerli ve özel hissetme gibi birçok güzel duygular hissedecekler. Her bir duygu çocukların doğru yetişmesi, insan olmaları ve güzel bir neslin devamı adına değerli duygulardır. Bu yüzden sağlıklı nesiller yetiştirebilmek, mutlu çocuğun var olması adına iyi bir ebeveynliğin yaşatılması ve sürdürülmesi kıymetlidir.

İyi bir ebeveyn olma gayretiyle…

Kaynak

1.K.Arzu, D. Nurullah, Gelecek Nesillerin İnşasına Işık Tutması Bakımından Kur’an’da Bahsi Geçen Ebeveynler ve Çocuklarına Yaklaşılması., Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2021.