Ali Kemal Belviranlı

Bu yazımızda şimdiki ve gelecek nesillere örnek olacak güzel isimlerden Ali Kemal Belviranlı’nın hayatını konu alacağız. Kendisi Türkiye’deki İslâmî potansiyelin oluşumuna değerli katkıları olan bir isim. Aynı zamanda bir doktor, hafız, musikişinas, yazar, mütefekkir ve bir gönül insanı. Ömrünü İslam’a hizmete adamış, mesleğini hakkıyla yerine getirmiş ve arkasında dua eden pek çok talebe bırakmış olan bu şahsiyetin hayatına gelin beraber bakalım.

Ali Kemal Belviranlı 1924’te hafız bir anne ve hafız bir babanın ilk çocuğu olarak Konya’da dünyaya gelmiştir. Annesi Fatma Hanım, babası ise kaşıkçılık mesleğiyle tanınan Kaşıkçı İsmail Hakkı Efendi’dir. Babası İsmail Hakkı Efendi on yaşındayken hıfzını tamamlayarak medrese eğitimi görmeye başlamış, Arapça ve İslami ilimler tahsilini Hacı Veyiszâde’nin başmüderrisi olduğu medresede tahsil etmiştir.

Hayatını Tahtatepen Camii’nde imamlık ve Kur’an’a hizmet ile geçiren İsmail Hakkı Bey aynı zamanda Nakşibendî tarikatının şeyhlerinden Esad Erbilî’nin halifelerindendi. İsmail Hakkı Bey iyi derecede fıkıh ve ferâiz bilen, elli beş yıl Konya’da hatimle teravih kıldıran, Kur’an-ı Kerim’i hiç açmadan sürekli tekrarlayan biriydi.
Ali Kemal Bey’in annesi Fatma Hanım ise geceleri teheccüd namazını ihmal etmez, çocuklarını sabah namazından evvel kaldırır, onları namazdan sonra babalarına verecekleri derslerine çalıştırırdı. Ali Kemal Bey işte böyle bir ailede ilk eğitimini almaya başlamış, çekirdekten yetişen bir hafız olarak henüz on yaşındayken hafızlığını tamamlamıştır. Babasından aldığı eğitimin ardından, tecvit öğrenmek ve makam ile tertil üzere güzel Kur’an okumak için Kadir Şeyhzade Ali Efendi’nin medresesine gitmiştir. Dini ilimler alanında Arapça ve Farsçadan özel dersler almış aynı zamanda öğrencilik yıllarında İstanbul’dayken kıraat ilmine hâkim olmak için Abdurrahman Gürses’in yanında eğitim görmüştür.

Değerli Kişilerle Birlikte

Tarihler 1944’ü gösterirken Konya Lisesinden birincilikle mezun olan Ali Kemal Belviranlı, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesini birincilikle kazanmıştır. Ancak babası İsmail Hakkı Bey, o zamanlar üniversiteye gidenlerin dini hassasiyetlerini kaybettiklerini ve ahlaklarının değiştiğini gözlemlediği için oğlu Ali Kemal’i üniversiteye göndermek istememiştir.

Kaşıkçı dükkânına İsmail Hakkı Bey’i ziyaret için gelen Konya esnaf ve uleması, “Ali Kemal evladımız çok zeki ve hiçbir zaman senin arzu ettiğin çizgiden dışarı çıkmaz, zaten orada emin ellerde olacak.” diyerek İsmail Hakkı Bey’i ikna etmişler. Bu şartlarda İstanbul’a üniversite için giden Ali Kemal, babasının düşüncesinin aksine çok değerli kişilerle birlikte olmuş, bu yıllarını ve İstanbul’u en iyi şekilde değerlendirmiştir.

Konya’da almış olduğu dini eğitiminin üzerine musiki, hat, kıraat ve edebiyat alanlarında da kendisini geliştirmiştir. Öyle ki İstanbul’un kendisine, hayat çizgisine, sanat yönüne ve dini yönüne katkısı çoktur. İstanbul’da iken aralarında Mahmut Sami Ramazanoğlu, Abdülaziz Bekkine, Mehmet Zahid Kotku gibi şeyhlerin; Ömer Nasuhi Bilmen, Bekir Hâki Efendi, Abdurrahman Şeref Güzelyazıcı, Hasan Basri Çantay gibi âlimlerin; Nurettin Topçu, Necip Fazıl Kısakürek, İbnülemin Mahmud Kemal İnal ve Mahir İz gibi şair ve ediplerin olduğu sohbetlerde bulunarak kendisini geliştirmiştir.

İslam’ın Nuru Dergisi 

                                     

1949 yılında tıp fakültesinden mezun olan Ali Kemal Belviranlı, 1950 senesinde Perihan Hanım ile evlenmiş ve bu evlilikten Eymen, Betül ve Taha isimlerinde üç çocukları dünyaya gelmiştir. Mezuniyetinin ardından hemen Konya’ya dönmemiş İstanbul’da çeşitli etkinliklerde yer almıştır. İstanbul’da yapmış olduğu faaliyetlerin en önemlisi 1951 Nisan ayında ilk sayısı yayımlanan ve iki yıl yayın hayatına devam eden İslam’ın Nuru dergisini çıkarması olmuştur hiç şüphesiz. Nitekim Ali Kemal Belviranlı mücadelesini ortaya koymuş ve bu dergiyi özellikle gençlere İslam’ı sevdirmek için bir vasıta olarak görmüştür.

Memleketi kurtarmanın yolunun, ülkenin mukadderatına yön verecek gençleri kurtarmaktan geçtiğini ifade eden Belviranlı, bu dergiyi çıkarmanın kendisi açısından “din borcu” olduğu kanaatindeydi. Nitekim İslam’ı öğrenmek için başvurulacak eserlerin hayli az olduğu bir dönemde Belviranlı’nın yazmış olduğu kitapların, 1952-53 yıllarında çıkardığı aylık İslam’ın Nuru dergisinin ve diğer faaliyetlerinin o günler için ne kadar değerli olduğu unutulmamalıdır.

Aydın Fikirler

İstanbul yıllarından sonra oradaki kültür ve sanat atmosferinin Konya’ya taşınması için gayret sarf etmiş olan Ali Kemal Bey 1953’te Konya’ya dönmüştür. Bir yandan hekimlik mesleğini icra ederken diğer yandan kurucuları arasında yer aldığı Aydın Fikirler Kulübü başta olmak üzere çeşitli cemiyetlerde ilmî, edebî, kültürel ve sosyal faaliyetlerine devam etmiştir.

Bu kulüp, zor şartlara rağmen çok güzel çalışmalara imza atmıştır. Öyle ki Konya ve başka illerden önemli isimler gelmiş ve konferanslar düzenlenmiştir. Ali Kemal Bey ve yakın dostlarının öncülüğünde kulüp vasıtası ile İmam-Hatip Okulu ve Yüksek İslâm Enstitüsü öğrencilerine ve Konya halkına yönelik Osmanlıca ve musiki dersleri verilmiştir.

Ali Kemal Bey faaliyetlerine devam ederken bir yandan da özel muayenehanesinde mesleğini sürdürmüş, eğitimine destekte bulunduğu gençleri sahipsiz bırakmayarak onlarla ilgilenmeye devam etmiştir. Dâhiliye alanında uzmanlık yapmak üzere İngiltere’ye giden Ali Kemal Bey, 1967 yılında da altı yıl süren bu tıp ihtisas eğitimi için Londra ve Birmingham’da kalmıştır. Bu dönemde İslam dünyasından birçok kıymetli fikir adamıyla tanışmış, yakın dostu Ali Ulvi Kurucu vasıtasıyla Hasan el-Benna’nın oğluyla arkadaşlık kurmuş, meslekî çalışmalarının yanı sıra uluslararası İslamî teşkilâtlarda aktif görevler de üstlenmiştir. Tarihler 1973 yılını gösterirken yeniden memleketi Konya’ya dönerek hekimlik vazifesinin yanı sıra kültür-sanat faaliyetleri ve yayıncılıkla uğraşmıştır.

Ömrünün Son Demlerinde Bile

Ali Kemal Bey’in yalnızca bir hekim sıfatıyla sınırlanamayacağını, hayatına birçok güzellik sığdırmış gönül ehli bir insan olduğunu, ardında birçok kalıcı eser bırakmış bir yazar, iyi bir araştırmacı ve musikişinas olduğunu görüyoruz. Hayatını küçük yaşlardan itibaren ilme adamış, kendini geliştirmiş ve çevresindekilerin de gelişmesi için çaba göstermiştir. Yaptığı faaliyetlerle birçok kişinin hayatına dokunmuş, ömrünü Kur’an’a ve İslam’a hizmete adamıştır.

Kur’an’ı hal ve hareketleriyle günlük hayatında da yaşamaya çalışmıştır. Kur’an ile öyle bir hemhal olmuştur ki hayatının son demlerinde yakalanmış olduğu alzheimer hastalığı zamanında, yanındakileri tanımazken bile çok sağlam hafız olduğu için vefatına kadar günlük Kur’an okumalarını hiç aksatmamıştır. Rahatsızlığının artması üzerine 14 Eylül 2003 tarihinde yetmiş dokuz yaşındayken vefat etmiş ve kalabalık bir cemaat ile kılınan cenaze namazının ardından Konya Hacı Fettah Mezarlığı’na defnedilmiştir. Ali Kemal Belviranlı hak yolda büyük uğraşlar veren, ömrü boyunca muttakilerden olmaya gayret eden bir kimse olarak bu dünyadan göçüp gitmiştir. Rabb’imiz bizlere de onu ve onun gibi şahsiyetlerin hayatından inciler alabilmeyi nasip etsin.

Kaynakça:

1. Küçükaşcı, M. S. (tarih yok). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ağustos 29, 2023 tarihinde https://islamansiklopedisi.org.tr/belviranli-ali-kemal
2. Şimşek, K. A. (2019). Dr. Ali Kemal Belviranlı’nın Hayatı, Eserleri, Tasavvuf Anlayışı ve Musikişinaslığı. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Tasavvuf Bilim Dalı , 2-15, 27-29.
3. Yıldız, A. (2003, Ekim). Ali Kemal Belviranlı’nın Ardından. Umran , 96.