Anne, Baba ve Çocuk İletişimi

Çocuk Köşesinde yeni bir seriye bismillah dedik. Çocuk ve İletişim serisinin ilk yazısı ile karşınızdayız. Bu yazımızda ‘Anne, Baba ve Çocuk İletişimi’ ne değineceğiz.

Aile İçi İletişim

Her gelişim alanında olduğu gibi iletişimde de bebeklik ve çocuklukta karşılaşılan uyaranlar iletişim alışkanlığında önemli rol oynar. Bu nedenle çocuğun ailede iletişim becerilerini geliştirmesi ve bu beceriye sahip olması için ebeveynlerin kullandığı iletişim ve çocuğun ebeveynlerle kurduğu iletişim oldukça kıymetlidir.

Ebeveynlerin çocuğu duyması, dinlemesi ve çocuğun dediğini anlaması sağlıklı bir iletişimin kurulabilmesi için basamakları oluşturuyor. Bu süreci bir örnek ile somutlaştıralım. Diyelim ki bir ebeveyn işten eve döndü ve çocuk da okuldan eve geldi. Çocuk heyecanlı bir şekilde ebeveynine bir şeyler anlatmak istiyor. Ebeveynimiz ise onu dinlediğini ifade ederek yalnızca çocuğun söylediklerini duyuyor. Burada hangi süreç atlanmış oluyor? Çocuğun dediğini dinleme süreci… Çocuğu duyuyor fakat zihnen orada değil. Etkin bir dinleme sürecinde değil. Bunun yerine ebeveynin çocuğu gerçekten dinlemesi, göz teması kurması, anlamaya çalışması, zihnen ve bedenen çocuk ile aynı ortamda olması sürecin daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır.

Etkili İletişime Adım Adım

Etkili bir iletişimin gerçekleşmesinde; etkin dinleme, empati kurarak dinleme, açıklıkla dinleme, farkında olarak dinleme destekleyici becerilerdendir.

Etkili dinlemede; konuşmanın anlamını tam olarak kavrayabilmek için geri bildirimde bulunmak yani iletişimde işbirlikçi olmak gerekmektedir. Empati kurarak dinlemede, ise kişinin iletişim sırasında karşındakinin duygu ve düşüncelerini anlayabilmesi ve duyarlı bir yaklaşım içinde olması, karşıdaki kişinin dile getiremediği duygularını da sezebilmesi önemlidir. Açıklıkla dinlemede, yargılamadan önce sözün ve konuşmanın tamamını duyabilmek önemlidir. Bu tür dinleme anlaşmazlığı ortadan kaldırabilir. Farkında olarak dinlemede ise; kişinin ses tonu, yüz ve mimikleri ile konunun içeriğini desteklemesi önemlidir. Etkili iletişimin gerçekleşmesi bu becerilerin mümkün olduğunca kullanılması gerekmektedir.

Peki, iletişimin etkililiğinde ebeveynlere nasıl roller düşüyor?

İletişimde Ebeveynlerin Rolleri

Çocukla kurulan iletişimde çocuğun ihtiyaçlarını dikkate almak, ihtiyaçlarına zamanında karşılık vermek, birey olarak değer vermek, destek olmak ve düşüncelerine saygı duymak önem taşımaktadır.

Bu bağlamda aile ortamında çocuğun kaygılanmadan duygu ve düşüncelerini olduğu gibi ifade edebilmesinin sağlanması görevi anne babaya düşmektedir. Anne babanın iletişim kurarken takındıkları tutum, çocuğun kendini doğru ifade edip edememesinde kilit noktayı oluşturur. 

Anne ile İletişim

Çocuklar doğdukları andan itibaren iletişim kurmaya başlıyorlar. Hatta bu süreç ilk anne karnında başlıyor diyebiliriz. Bu noktada bebeğin ilk iletişim kurduğu kişi annesidir. Annenin kurduğu iletişim ayrı bir önem arzeder.

Sağlıklı bağlanmanın temelini iletişim, ilgi ve bakım oluşturur. İletişimde temas da önem taşımaktadır. Erken dönemden itibaren anne ve bebek\çocuk arasındaki ilişki çocuğun yetişkinlikteki iletişim biçimini, kişiler arası ilişkilerini, kendilik algısı gibi birçok sosyal becerinin temelini oluşturur.

Baba ile İletişim

Çocuğun baba ile ilişkisi de bebek anne karnındayken başlar. Babanın anne karnındayken bebek ile konuşması, doğumdan sonra bebeğin ihtiyaçlarının giderilmesi, onunla oyunlar oynanması gibi süreçlerle devam eder. Baba ile çocuk arasındaki olumlu iletişim çocuğun yalnızca sosyal gelişimini değil, bilişsel hatta akademik gelişimini bile olumlu etkiler. Babanın çocuk ile iletişimi geleneksel anlayışın tersine güvenli bağlanmanın temelini oluşturur. Erkek çocuğun baba ile sağlıklı iletişimi erkek cinsiyet rolünün kazanımında, kız çocuğunun ise ilerleyen dönemlerde karşı cins ile iletişimi etkiler.

Özetle aile içinde kurulan etkili iletişimin yanında anne ve babanın da ayrı ayrı çocuğun iletişimine katkıları bulunmaktadır. Kurulan bu iletişim, çocuğun yetişkinken kullanacağı iletişime hazırlar. Bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle…

Kaynakça

Şahin S., Aral N., Aile İçi İletişim. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012.