Engelli Bireyler İçin Neler Yapılabilir?

Çevremizde veya ailemizde engelli bireyler bulunabilir. Hatta belki de kendimiz bu sınıfa dahiliz. Hepimizin bildiği gibi bu engeller, beş duyu organdan en az birisinin kullanımı ya da farklı organların kullanımı konusunda yetersiz kalınması sonucu ortaya çıkmaktadır. Kimileri için doğuştan olan bu durum kimimizde ise sonradan meydana gelebilir. Bu da bizlere önemli bir gerçeği hatırlatmaktadır: Hepimiz birer engelli adayıyız. İşte bu bakış açısıyla bakıldığında empati yapmamak işten bile değil. Peki ya empatinin ötesine geçip bir şeyler yapmak mümkün mü? İşte bu soruyu cevap verebilmek adına “7 Maddede Engelli Bireyler İçin Neler Yapabiliriz?” başlığıyla bir tavsiye listesi hazırladık.

1. Erişebilirlik Konusunda Yapılacak Çalışmalara Destek Verebiliriz

Erişebilirlik; hizmet alanlarının, bilgi ve iletişim teknolojisinin, ulaşımın engelli bireyler için ulaşılabilir ve kullanılabilir hâlde olmasıdır. Bu sebeple engelli bireylerin erişilebilirliği konusunda çeşitli çalışmalara destek verebilir, hatta bu çalışmalarda görev alabiliriz. Örneğin; tekerlekli sandalye kullanan engelli bireyler için bina girişlerine rampa kurulması, görme engelli bireyler için baston ihtiyacının karşılanması, ortopedik engeli bulunan bireyler için tekerlekli sandalye, baston gibi ihtiyaçlarının giderilmesi, bilgiye daha hızlı ve kolay erişimleri için teknolojik imkanlara ulaşımı, çeşitli alanlarda özel şoför ve araç tahsisi gibi ihtiyaçların giderilmesi engelli bireylerin erişilebilirliği açısından büyük önem taşır. Kolay erişebilirlik için materyal desteğinde, çeşitli projelerde çalışmalar yapabilir ve ufak dokunuşlarda bulunarak engelli bireylere destek olabiliriz.

2. Engelli Bireylere Ayrılmış Olan Özel Alanların Kullanımına Dikkat Etmeliyiz

Engelli bireyler için toplu taşıma araçlarında, park alanlarında özel yerler tahsis edilmiştir. Bu alanlar, engelli bireylerin daha kolay ve bağımsız hareketleri için seçilmiş olmasından dolayı engeli bulunmayan bir bireyin o alanları kullanımı, engelli bireyler için sorun teşkil eder. Bu özel alanların kullanımı için engelli bireylere öncelik vermeli, şayet bir toplu taşıma aracında ya da park alanında engelli bireyler için ayrılmış özel alan bulunmuyorsa yetkililere bildirilmesi konusunda bilinçli davranmalıyız.

3. Engelli Bireylere Öncelik Vermeliyiz

Hastanelerde, bankalarda, devlet dairelerinde ya da başka herhangi toplu kullanım alanında engelli bireylere öncelik tanınmalıdır. Engeli bulunan bir birey fark ettiğimizde işlerini kolayca yapabilmesi için engelli bireylere yardımcı olmalı, önceliğin engelli bireye verilmesi konusunda hassas davranmalıyız. Bu durumda hassas olmayan birisiyle karşılaşırsak kibarca uyarıda bulunalım.

4. Engelli Bireylerin Bağımsız Hareketleri İçin Destek Sağlamalıyız

Engelli bireylerin tek başlarına rahatça hareket edebilmeleri için bilinçli olunması her bireyin boynunun borcudur. Kimimiz bu konularda çok hassas olurken kimimiz dalgınlıkla unutabiliyor. Bu durumlar için de ufak bir hatırlatma yapalım: Yaya yollarına araç park etmemeli, engelli yollarının yapımına dikkat etmeli, kaldırımlara tezgâh, tabela, stant gibi araçlar koymamalı, bozuk yolların düzeltilmesi için yetkililer bilgilendirmelidir. Bizler de bu konuda bilinçli olursak engelli bireylerin hayatı daha kolay olacak. Yaptığımız ve yapacağımız en ufak dokunuşla, aslında kendi hayatımızda bulunan zorluklara da kolaylık sağladığı unutulmamalı.

5. Engelli Bireyler İçin Eğitim Kolaylığı Sağlamalıyız

Eğitim, bir insan için vazgeçilemez bir olgudur. Kur’an-ı Kerim, ilk ayetinde bile “Oku!” derken, bir insanın okumaması düşünülemez. İnsan okumalı, düşünmeli ve araştırmalıdır. Eğitimini en doğru şekilde yapmalıdır. Nasıl ki vücuda hangi besinler girdiğinde yarar sağlıyor, hangileri girdiğinde zarar sağlıyorsa; insanın aklına girenler de çok önemli. Bu sebeple yaşam standartlarına uygun olan en doğru eğitimi almalıdır. Buradan hareketle engelli bireylerin de engelinin gereğince eğitime tabii tutulması gerekmekte.

“Biz, bu konuda ne yapabiliriz?” diyorsak, işte cevabı: Görme engelli bir birey için çeşitli materyallerin bulunduğu eğitim alanları oluşturabiliriz. Ortopedik engeli bulunan birey için ulaşımda kolaylık sağlamalıyız. Şayet maddî olarak bir şeyler yapamıyorsak -materyal desteği sağlanmasında yetersiz kalınması, eğitim alanı oluşturulması gibi- yaşandığımız şehirde engelli bireyin eğitimi için uygun eğitim merkezi yok ise yetkilileri bilgilendirebilir ve o eğitim alanının oluşturulması talep ederek çalışmalara destek olabiliriz.

Bilimsel eğitim yanı sıra gündelik hayatta engelli bireyin hayatını kolaylaştıracak eğitim desteğinde de rol alabiliriz. Örneğin işitme engelli bireyler ile iletişim kurmak için işaret dili öğrenilebilir. Hem bedensel bir dil öğrenmenin hem de işitme engelli bireyler ile bu sayede iletişim kurabilmenin zevki kaçınılmaz olacaktır. Bunun gibi birçok örnekler ile engelli bireylerin eğitiminin yanı sıra kendi eğitimimize de katkı sağlayabiliriz.

6. Engelli Birey ve Ailelerini Bilinçlendirebiliriz

Engelli bireylerin yanı sıra aileler de çeşitli konularda eğitimler almalı. Şayet ailenin çocuğu doğuştan engelli ise nasıl bir süreç izlemeli, bunları bilmesi gerekir. Eğer birey sonradan engelli olduysa bireye nasıl davranılması konusunda bilgi sahibi olunmalı. Bundan dolayı eğitimciler tarafından ailelere destek verilmelidir. Üniversitelerin ya da farklı eğitim kurumlarının psikolojik, özel alan eğitimi veren bölümlerinden mezun olan gönüllü eğitmenlerimiz, ailelere ulaşabilir. Bizler de aldığımız eğitimler çerçevesinde çevremizde bulunan engelli bireylerin ailelerine yardımda bulunabilir, destek sağlayabiliriz.

7. Engelli Bireylere Karşı Bilinçli Davranmalıyız

Engelli bireylerin bedensel ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra psikolojik ihtiyaçları da karşılanmalı. Psikolojik ihtiyaçtan kastımız; moral, motivasyon ve ruhanî destek. Bir engelli bireyin en büyük ihtiyacı, “moral” ve “motivasyon” dur. Bu sebeple engelli bireyler ile kurduğumuz iletişimde onları üzecek, kıracak konuşmalardan uzak durmamız lâzım. Hiçbir engelli birey, karşısındaki kişinin kendisine acımasını, merhamet etmesini istemez. Bundan dolayı onların her daim destekçisi her alanda yanında olduğumuzu belirten konuşmalar yapmalıyız. Bazen engelli bireylerin hayatına dair merak ettiklerimiz olabiliyor. Çok gerekli değilse bir şeyler sormamalıyız ya da uygun bir üslup ile soruları yöneltmek daha iyi olacaktır. Bir insanın ruhuna dokunmak, ona şifa olmak, insanın kendisinde şifa bulmasıdır. Bunun böyle olduğunu unutmayalım.

Asıl engel, kalplerde olmasın. Geri kalan tüm engeller çözülür; çünkü en büyük engel, sevgisizliktir. Farkındalığımızın arttığı, şifa olduğumuz günlere yakın olmak temennisiyle…