İranlı Ses Üstadı Mohammad Reza Shajarian
İranlı klasik şarkıcı Mohammad Reza Shajarian, besteci ve Fars geleneksel müziğinin üstadıdır. Onun sesini, teknik olarak kusursuz, güçlü ve son derece duygusal olarak ifade etmek mümkün. Shajarian, 1959’da ve 1960’larda Radio Khorasan‘da belirgin şarkı tarzıyla keşfedildi. 1999’da, Fransa’daki UNESCO onu Picasso Ödülü‘ne layık gördü. 2006’da UNESCO Mozart Madalyasıyla birlikte kendisine takdim edildi. 2017 yılında, Los Angeles’ta “Farsça Klasik Müziğin En Büyük Canlı Maestro” olarak adlandırdı. Ayrıca Pers hat sanatındaki ve insani faaliyetlerdeki becerileri ile de tanınmıştır.
Mohammed Reza Shajarian’ın Hayatı
Mohammad Reza Shajarian, 23 Eylül 1940’ta İran’ın Meşhed şehrinde dünyaya geldi. Babası Mehdi ve büyükbabası Ali Akbar, Kur’an karisiydiler. Beş kardeşin en küçüğüydü ve ilk şan dersini beş yaşındayken babasından Kur’an okuyarak aldı. On iki yaşındayken Radif olarak bilinen Pers Klasik Repertuarını incelemeye başladı. Bu, onun henüz kariyerinin başındayken Siavash Bidakani mahlasını seçmesine vesile oldu. Yakında gerçek adını tekrar kullanacaktı.
İranlı Sanatçının Enstrüman Sergisi
Shajarian, ayrıca birçok enstrümanın yaratıcısıdır. Enstrümanlarının ilk sergisi Mayıs 2011’de, ikinci sergisi Eylül 2013’te Del Avaz Kültür ve Sanat Enstitüsü tarafından ‘Sanatçıların Evi’ adındaki bir sergi salonunda yapıldı.
Shajarian’ın Bidaad albümü, üç yıllık bir süreçten sonra kaydedildi. Albümün şarkı sözlerinden olan “Ne oldu?” haykırışı hayli dikkat çekti. Öyle ki Kaliforniya Eyalet Üniversitesinde ders verirken, 2 Mart 2012 tarihinde Sacramento, bu şarkının sözlerinin ne anlama geldiğini sordu. Shajarian cevap olarak bu şarkı sözlerini devrimden sonra İran rejimine olanlara atfederek seçtiğini dile getirdi. Mart 2016’da Shajarian, son on beş yıldır böbrek kanseri olduğunu ilan etmişti. YouTube hesabında yayımladığı nevruz tebrik videosunda kestiği saçları dikkat çekti. Bahram Beyzai, Shajarian’ın hastalığını duyduktan sonra ona bir şiir besteledi ve “Nevruzun mutluluğunda hüzün dolu günler.” diye bir niteleme dile getirdi. Shajarian 27 Ocak 2020’de hastaneye kaldırıldı ve başarılı bir ameliyat geçirdi. 25 Ağustos’ta hastaneden taburcu oldu, ancak 5 Ekim’de tekrar hastaneye kaldırıldı. 8 Ekim 2020’de seksen yaşında, Tahran’daki Jam Hastanesinin yoğun bakım biriminde vefat etti. Naaşı Meşhed’e defnedildi.
Kendisiyle yapılan bir röportajda sanatını ve duygularını şöyle ifade etmiştir:
“Sanatı insanlar için yapıyoruz. Bu benim kalbimi sıcacık tutuyor. İnsanların arasında yaşıyorum, aynı düşüncedeyiz. Ben onları seviyorum, onlar da beni seviyor. Söyleyecek bir şeyim olmasaydı şarkı bile söyleyemezdim. Her zaman bir şeye sahip olmak zorundayım. Sanatçı hamile bir kadın gibidir, yani doğum yapmaktadır. Sahnede de benzer bir durum söz konusu. Sahneye çıktığımda yüreğimde ne varsa dinleyiciye ikram ediyorum. Yüreğimde ne varsa hayatla ve içinde bulunduğum toplumla alakalı…”
