Moro Müslümanları: İslam’ın Filipinlere Gelişi
İlk yazımızda Moro Müslümanları hakkında genel bir bilgi vermiş ve Moro Müslümanlarının bugün dahi Osmanlı halifeleri için dua ettiğini söylemiştik. Bu yazımızda ise İslam dininin Filipinler’e ne zaman geldiğinden, İslam’ın bu topraklara nasıl kök saldığından bahsedeceğiz.
Resmi verilere göre İslam, Filipinler’e 12. yüzyılda ulaşmıştır. Gözlemci olarak iştirak ettiğim barış görüşmelerinde Sudanlı bir diplomatın şu sözleri bize İslam’ın bu bölgeye kimler tarafından getirildiği hakkında ipucu verir.
Milletler mabeyninde İslam’a en fazla hizmeti Osmanlı Türkleri ve Yemen tüccarları yapmıştır. Etrak, İslam aleminin ileri karakolu olmuş ve olası haçlı istilasından Hicaz’ı muhafaza etmiştir. Küçük Asya’ya, Avrasya ve Avrupa’ya İslam’ı götürmüştür.
Bu tarihi tespitten de anlaşılacağı üzere İslam, ilk defa Yemenli tüccarlar yoluyla Güney Asya’ya gelmiştir. Evvela Java adalarına ve bugünkü Endonezya’nın Sumatra ve diğer adalarına ulaşmıştır. Daha sonra Malezya’ya ve Borneo’ya ulaşmış ve genel kabul görmüştür. Borneo adasındaki Müslümanlar, İslam’ı Mindanao adalarına götürmüşlerdir.
Zaten Tausuglar (Filipinler’deki Müslüman bir kabile) ile Borneo Müslümanları akrabadırlar. Bu dönemde Rajalar ve Datular tarafından yönetilen kabileler, birer birer İslam ile müşerref olmuşlardır. İslam, Güney Asya adalarına sadece ve sadece tebliğ yoluyla ulaşmıştır. Yemenli tüccarların bu ilk keşif seyahatlerini Peygamber torunu şerifler takip etmişlerdir. Bu gelen şerifler ve seyyidler dönemin önde gelen Datu ve Rajaların kızlarıyla nikah da kıymışlardır.
Filipinler’de Kurulan İslam Devletleri
Tarihi belgelerde isimlerini okuduğumuz Şerif el-Makdum, Şerif Kabungsuan gibi isimler önde gelen Yemenli tebliğcilerdir. Datular ve Rajalardan evlilik yoluyla Efendimize (sav) dayananları, artık Sultan unvanını kullanmaya başlamışlardır. 1386 senesinde el-Makdum, Filipinler’in ilk büyük camisini Tawitawi adasında inşa ettirmiştir.
1400’lü yılların başında ise Sulu İslam Devleti kurulmuştur. Akabinde bölgede üç büyük devlet daha kurulmuştur. Bu devletler Maguindanao Sultanlığı, Sultan Kudarat ve Ranao Sultanlığı‘dır.
İslam güneyde Mindanao takım adalarında kuvvetlenirken bir yandan da kuzeyde Luzon’da kabul görmeye başlamıştı. Bugünkü Filipinler’in kuzey adaları hariç hemen hemen tüm adalarına İslam hakim olmaya başlamıştı. Burunei Sultanlığı‘nın devamı Luzon’da, bugünkü Manila’da kurulmuştu. Seyfurrijal ve akabinde Raja Süleyman bu sultanlığın lideriydi.
Bir sonraki yazımızda Moro Müslümanları hakkında yeni haberlerle görüşmek üzere.
