Umut Dolu Bir Afrika Filmi: Rüzgarı Dizginleyen Çocuk

Afrika’yı konu alan filmlerde görmeye alışkın olduğumuz karamsar havadan uzak bir yapımla sizleri tanıştırmak istiyoruz: Rüzgarı Dizginleyen Çocuk.  Gerçek bir hayat hikâyesinden ilham alan film, William Kamkwamba isimli Malavili bir çocuğun, tüm imkânsızlıklara ve zorluklara karşın etrafından topladığı materyallerle bir rüzgâr değirmeni yaparak, köyüne su getirmesini anlatan “umut dolu bir Afrika filmi”. 

Bryan Mealer’in kaleme aldığı kitaptan uyarlanan 2019 yapımı filmin yönetmeni başarılı oyuncu Chiwetel Ejiofor, aynı zamanda William’ın disiplinli ve katı babası rolüyle karşımıza çıkıyor. 

Afrika’nın en fakir ülkelerinden Malavi’de geçen filmde, İngilizcenin yanı sıra Zambiya ve Mozambik’te Nyanja, Malavi’de ise Chichewa(Çiçeva) olarak adlandırılan bir Bantu dili kullanılıyor. 

Yokluğa Rağmen Eğitime Verilen Önem

Bilhassa kırsal kesimin daha da fakir olduğu ülkede, halk geçimini çiftçilik ile sağlamaktadır. Aileler, kendi yaşadıkları sıkıntıları yaşamaması için tercihen erkek çocuklarını okutmak için çabalamaktadır. Kamkwamba ailesi de yokluk içinde yaşamasına rağmen, çocuklarını okutma gayreti içindedir. Karınlarını doyurmanın ötesine gidemeyen fedakâr aile, okul parasını ödeyemeyecek duruma geldiğinde, William okula veda etmek ve kıtlıkla yüzleşen ailesine tarlada yardım etmek zorunda kalır. Elektrikli cihazlara ve teknik konulara duyduğu ilgiyle tanınan William’ın aklında harika bir fikir vardır. Okulun kütüphanesine girmek için bir yol bulan çocuk, 8.sınıf fizik kitabından edindiği bilgilerle bir yel değirmeni kurmak için planlar yapar. Ancak, en başta katı ve inatçı babasını ikna edip bisikletinin dinamosunu almalıdır.

Kültürel Öğeler: Chewa Gelenekleri

Bir başarı hikâyesi olmanın yanı sıra, bölgeyi tanıma noktasında da çok sayıda elemente yer verilen filmde, yönetmen, farklı inançlara mensup insanların nasıl bir araya gelebildiğini ve dayanışma içinde yaşadıklarını etkileyici bir biçimde yansıtıyor. Ülkede Hıristiyan nüfus hâkim, İslam dini ise ikinci sırada yer alıyor. Filmin başlarında bu iki büyük dinin ritüellerine geleneksel bir takım pratiklerin eklendiğini görüyoruz. 

Malavi’de Chewa kültürünün bir parçası olan ilginç bir öğeye daha yer veriliyor. Kültür gereği, belli bir yaştan sonra erkek çocuklar anneleriyle kız çocuklar da babalarıyla aynı sofraya oturamıyor. Ayrı mekânlarda yemek yiyorlar. Filmde, ancak yiyecek iyice azaldığında aileyi bir arada görüyoruz. Yemek olarak ise ülkenin ana besin kaynağı olan mısır ununun kaynamış suyla karıştırılarak elde edildiği nşima tüketiliyor. (Türkler için ekmek neyse, bölge insanı için de nşima odur.)

Neden Afrika Açlık Sorunuyla Yüzleşiyor?

Afrika’nın güneyi, doğusu ve batısında yağmurlu sezon ve kuru sezon olmak üzere iki ana mevsim yaşanıyor. Kuru sezonda aylarca gökyüzünden bir damla düşmüyor. Kimi yıllar, kuru sezon uzadıkça kuraklık baş gösterip ve insanlar en temel gıdaları bile yetiştiremez oluyor. Bu gibi durumlar için bölgenin ana temel besin maddesi olan mısır kurutuluyor. Un haline getirilip saklanıyor. Ancak yağışlar geciktikçe, stoklardaki un da tükeniyor ve halk açlıkla karşı karşıya kalıyor. Kuru sezonun hemen ardından, günlerce yağan yağmur ise sellere sebebiyet verebiliyor. Malavi, 2001 yılına hem kuraklık hem de seller nedeniyle ciddi bir gıda sorunu yaşamış, kırsal kesimde çok sayıda insan açlıktan hayatını kaybetmiştir.

Malavi’ye Kısa Bir Bakış

Malavi halkının yalnızca yüzde 10’u elektriğe ulaşabiliyor. Halkın yüzde 80’inin yaşadığı kırsal kesimde ise bu oran yüzde 1’i dahi bulmuyor. 

Yalnızca ilköğretimin ücretsiz ve zorunlu olduğu ülkede, çocukların ancak yüzde 35’i ilkokuldan mezun olabiliyor. Ücretli olan lise eğitimine ulaşabilen çocukların sayısı ise çok daha az. Fakirlik ve hastalık gibi nedenler okula gitmemenin, yada okulu yarıda bırakmanın ana sebepleri arasında iken, kız çocukları da evlilik ve gebelik gibi nedenlerle eğitim hayatlarına veda edebiliyor. Dolayısıyla günümüzde bu ülkede eğitim sahasında yapılacak her çalışma son derece kıymetlidir. Malavi, belki binlerce William’ı daha barındırıyor, bize düşen onları desteklemek…