Zeki Bir Hanım: Ümmü Seleme (r.a)

Efendimiz (sav) için Allah (cc) “Rabbinin sana verdiği nimetlerle mecnun değilsin. Senin için bitmeyen, sonsuz mükâfat vardır. Elbette sen en büyük ahlak üzeresin.” (Kalem, 2-4) ayetini indirmiştir. Bütün insanlığa dil, ırk gözetmeksizin gönderilen bir dinin peygamberi elbette örnek olacak yüksek bir ahlaka sahiptir. Allahu Teâlâ Hz. Muhammed (sav)’i büyük ahlak sahibi kıldığı gibi, onun eşlerini de büyük ahlak sahibi kimselerden seçmiştir. Peygamberimizin eşleri de tıpkı kendisi gibi yüksek ahlak sahibi kimseler olmuşlardır. Bu yazımızın konusu zekâsı, ahlakı ve cömertliği ile bilinen annelerimizden Ümmü Seleme (r.a)’nin hayatı ve kişiliğidir. 

Ümmü Seleme (r.a) Kimdir?

Ümmü Seleme, Kureyş kabilesinin Benî Mahzûm koluna mensuptur. Ebû Ümeyye adında cömert bir babanın kızıdır. Babası yolculukta iken azıkları olmayan insanlara azığından vermesinden dolayı yol azığı lakabıyla anılırdı. Ümmü Seleme (r.a) küçüklükten beri dürüst bir çevrede ve fazilet sahiplerinin olduğu bir evde büyümüştür. Ailesi her zaman cömertlik ve fazilet hususunda tanınırdı. Ümmü Seleme (r.a), amcasının oğlu, Efendimiz (s.a.v)’in süt kardeşi ve Efendimiz (s.a.v)’in halasının oğlu olan Ebû Seleme el-Mahzûmî ile evlenmiştir. İslam’ı kabul eden ilk Müslümanlardan olmuş, kocası on birinci kendisi on ikinci müslüman olmuştur. 

Ümmü Seleme kocası ile birlikte Habeşistan‘a hicret etmiştir. Mekke’ye geri dönüşleri Mekkelilerin İslamiyet’i benimsemesi yalanı üzerine olmuştur. Akabe Bi’atı‘ndan önce kocasıyla Medine’ye hicret etmek isteseler de Mahzûmoğulları buna izin vermemiştir. Hem kocasını hem de oğlu Seleme’yi elinden almış, Ümmü Seleme’yi tek başına hicrete zorlamışlardır. Bir yıl boyunca gözyaşı döken Ümmü Seleme’ye çocuğunu geri verdiklerinde Ümmü Seleme (r.a) ile oğluna Medine’ye kadar o zaman Müslüman olmayan Osman b. Talha refakatlik etmiştir. Böylece Kureyş kabilesinden Medine’ye ilk hicret edenler olmuşlardır. 

Ümmü Seleme (ra) eşi vefat edince Efendimiz (s.a.v) ile evlenmiştir. Bu yüzden manevi annelerimizdendir. Ümmü Seleme, Efendimiz (s.a.v)’in eşi olmak gibi birçok şeref mertebesine yükselmiştir. Ümmü Seleme (ra) imanıyla ve ailesinin de etkilediği infak ve ihsanıyla parlamıştır. Ümmü Seleme hadis rivayet eden hanımlar arasındadır. 300’den fazla hadis rivayet ettiği kaydedilmiştir. Kendisi güzel, aynı zamanda da zeki bir kadındır. 84 yaşına kadar yaşadığı söylenmiştir. Hz. Hüseyin‘in şehadet haberini alınca bayılmış, daha sonra hastalanıp çok sürmeden dünyadan ayrılmıştır. Cenazesini Ebu Hureyre (r.a) kıldırmıştır. 

Efendimiz (s.a.v) İle Evliliği

Ümmü Seleme’nin kocası Ebû Seleme, Uhud Savaşı‘nda yaralanarak hastalandı. Eşi Ümmü Seleme’nin kimse ile evlenmemesini istese de sonra bundan vazgeçerek onun kendisinden de daha hayırlı biri ile evlenmesi için dua etti. Vefat eden eşinin ardından Ümmü Seleme (r.a) Bakara Suresi’nde geçen “Şüphesiz biz Allah’tan geldik ve O’na döneceğiz.” ayetini okuduktan sonra Efendimiz (s.a.v)’den işittiği gibi şöyle dua etmiştir: “Allah’ım! Bu uğradığım musîbetin mükâfatını ihsân et ve beni ondan daha hayırlısına nâil eyle.” 

Eşi ölünce Ümmü Seleme (r.a) çok ağladı ve Rasulullah (s.a.v)’a ne yapması gerektiğini sordu. Allah’ın Rasulü ona hayırlı bir eş için dua etmesini söyledi. Ümmü Seleme (r.a)’ye Hz. Ebubekir (r.a) ve Hz. Ömer (r.a) talip olsa da o kabul etmedi. Daha sonra Ümmü Seleme’ye Efendimiz (s.a.v) talip oldu. Ümmü Seleme (r.a) reddetmese de çekinmiş, tereddüt etmiştir. Bunun nedenini Efendimiz (s.a.v) sorunca Ümmü Seleme (r.a) kendisinin yaşlı, çocuklu ve kıskanç olduğunu söylemiştir. Bunun üzerine Allah Rasulü şöyle buyurmuştur: “Kıskanç olduğunu söylüyorsun, bunu gidermesi için Allah’a dua edeceğiz. Yaşlı olmana gelince bu mesele değildir. Ben senden bir yaş daha büyüğüm. Çocuklar da Allah’a ve onun Resulü’ne aittir.” 

Ümmü Seleme (ra)’ nin çok güzel olduğu rivayet edilmektedir. Hz. Âişe (r.a), Ümmü Seleme (r.a) hakkında onun güzelliğini görmeden kıskandığını, yüzünü gördüğünde ise söylenenden daha güzel olduğunu fark ettiğini söylemiştir. 

Fikir Danışılan Bir Eş

Allah’ın Rasülü (s.a.v) isabetli ve doğru görüşlerinden ötürü zaman zaman Ümmü Seleme (r.a)’ye danışır, onun fikrini alırdı. Ümmü Seleme pek çok yerde aklî olgunluğunu ve ileri görüşlülüğünü kanıtlamıştır. Hudeybiye Antlaşması‘nda gösterdiği tavır buna en güzel örnektir. 

Hudeybiye Antlaşması’nda Müslümanlar Mekkelilere büyük tavizler verildiğini düşünüp üzülmüşlerdir. Resulullah Hudeybiye’de iken ashabına kurbanlarını kesmelerini, ardından tıraş olmalarını emretmiştir. Sahabelerden biri bile yerinden kımıldamayınca Allah Rasulü (s.a.v) sözünü 3 kere tekrar etmiştir: “Kalkın kurbanlarını kesin, sonra da başlarınızı tıraş edin.” Yine de kimse yerinden kıpırdamamış, söylenileni yapmamıştır. Daha sonra Efendimiz çadırına, hanımı Ümmü Seleme’nin yanına girip sahabenin yaptıklarını anlatmıştır. Ümmü Seleme (r.a) bunun üzerine “Ey Allah’ın Resulü, bunu istiyor musun? Onlar üzüntülerinden kayıtsız görünüyorlar. Siz kimseyle konuşmadan kurbanınızı kesin, tıraş olun. Onlar size uyarlar.” demiştir. Bunu duyan Efendimiz (s.a.v) eşinin dediğini yapmış ve dışarı çıkıp kurbanını kesip tıraş olmuştur. Bunu gören bütün sahabe hızlı bir şekilde kurbanlarını kesip tıraş olmuşlardır. 

Ümmü Seleme (ra) hayatı bizlere yaş olarak değil akıl olarak da olgun olmanın önemini, yüceliğini gösteriyor. Bir Müslüman her açıdan tam olmalı, olmaya çalışmalıdır. Hayrı isteyen, hayır dualar eden olmalıdır. Hayatımızda önümüze açılacak kapılar tıpkı Ümmü Seleme’nin eşte en hayırlısını bulması gibi hayırlısını istediğimiz zaman açılacaktır. Ümmü Seleme’nin hayatına göz attık. Allah ondan razı, hayatı bizlere örnek olsun.