Ramazan Söyleşileri: Singapur’da Ramazan

Farklı ülkelerde mübarek Ramazan ayının nasıl yaşandığını ele aldığımız Ramazan Söyleşileri serimizin bu seferki durağı Singapur.

Bize kendini kısaca tanıtabilir misin?

İsmim Hilwani Mohammad, Singapurluyum. Halihazırda Katar Üniversitesi, İlahiyat bölümü yüksek lisans birinci sınıf öğrencisiyim.

Bize biraz Singapur’daki Müslüman topluluğundan bahsedebilir misin? Topluluk hep bir arada mı ve sıklıkla buluşmalar yapıyor mu?

Singapur’daki Müslümanlar nüfusun %14’ünü oluşturuyor ve bu da bizi ülkedeki azınlık gruplardan kılıyor. Nispeten küçük bir topluluk olduğumuz için Ramazan ve bayram dönemlerinde genellikle camilerde ya da Singapurlu Müslüman nüfusun fazla olduğu “Kampong Glam” ya da “Geylang Serai” gibi semtlerde toplanıyoruz.

Singapur’da Ramazan nasıl geçiyor? Bir yıldır İslami kurallarla yönetilen bir ülke olan Katar’da yaşayan biri olarak, Ramazan’da Singapur ve Katar arasında ne gibi farklar olduğunu düşünüyorsun?

Singapur’da Ramazan, özellikle Müslümanların çoğunlukta olduğu Geylang Serai gibi bazı bölgelerde oldukça hareketli geçmekte ve sokakları süsleyen göz kamaştırıcı ışık gösterilerine şahit olunabilmekte. Ayrıca bu mübarek ay boyunca kurulan Ramazan Çarşısı’nda bayram alışverişinin keyfi çıkarılabiliyor. Çarşıda giysilerden iftar ve sahur için satın alınabilecek farklı türde sokak yiyeceklerine kadar her şey bulunur. Singapur’un dört bir yanındaki camiler Ramazan’da özellikle hareketlidir, çünkü gelen herkese ücretsiz iftar yemekleri verilir ve sakinler cemaatle namaz kılmak ve teravih kılmak için akşam ve yatsı saatlerinde camilere akın eder.

Ramazan ayında Singapur ve Katar arasındaki en büyük fark, Ramazan coşkusunun yalnızca camiler gibi Müslümanların yoğun olduğu belirli bölgelerde ve Geylang Serai ile Kampong Glam gibi birkaç yerel bölgede belirgin olmasıdır. Ancak bu durum Singapur’un gayrimüslimlerinin çoğunlukta olduğu diğer bölgelerinde belirgin değildir. Dolayısıyla öğle yemeği yiyen insanları görmek çok yaygın ki bu durum gün boyunca halka açık yerlerde yemek yeme konusunda düzenlemeleri olan Katar’da görülmesi neredeyse imkansız bir manzara. Buna ek olarak, Ramazan ayı Katar’ın her yerinde, özellikle iftar zamanı top atışları ve pek çok yerde toplu iftar yemeği dağıtımı gibi etkinliklerle kutlanıyor ve kutsal ay boyunca konuşmalar ve seminerler de dahil olmak üzere İslam’la ilgili pek çok etkinlik düzenleniyor.

Orada Müslümanlar azınlıkta ve halkın çoğu Hristiyan. Bu durum oradaki Ramazan’ı ve insanların Ramazan ve Müslümanlar hakkındaki düşüncelerini nasıl etkiliyor? 

Singapur, dinî ve kültürel çeşitliliğe sahip bir toplumdan oluşur. Bu nedenle insanların inançlarını açıkça yaşamaları ve dini bayramlarını kutlamaları oldukça normal bir durum. Dolayısıyla gayrimüslimler tarafından küçümsenmeden veya yargılanmadan Müslümanlar olarak özgürce oruç tutarak ve teravih namazı kılarak Ramazan’ı geçiriyoruz. Hatta bazı gayrimüslimler, Müslüman arkadaşlarının ya da meslektaşlarının önünde gün boyunca yemek yemeyerek onlara saygı gösterecek kadar dikkatli olabiliyor. Azınlık grubunda olmama rağmen Singapur’da yaşadığım için şanslı olduğumu söyleyebilirim çünkü ülke bize inancımızı koruma ve açıkça yaşama ve kutlama özgürlüğü sağlıyor. 

Biraz da Singapur’un Ramazan mutfağı hakkında bilgi verir misiniz? Ramazan’da genellikle ne pişirirsiniz? Özel bir menü var mı oralarda?

Benim etnik kökenim Singapurlu Müslümanların çoğunluğunun ırkı olan Malay. Dolayısıyla Ramazan ayı boyunca genellikle hazırladığımız belirli geleneksel yemekler var. Örneğin pirinçli yemekler, genellikle baharatlı olan ve tuzlu sosla birlikte gelen bu ana gıdayı çok kullanırız. Bunlara örnek olarak Nasi Lemak, Nasi Ayam, Rendang ve benzerleri verilebilir.

Ramazan için özel etkinlikler gerçekleşiyor mu?

Daha önce söylediğim gibi mübarek Ramazan ayı boyunca belirli bölgelerde sadece Müslümanların değil, genel olarak Singapurluların da ziyaret ettiği ve içinde Ramazan ve bayram ihtiyaçlarının bulunduğu Ramazan çarşıları kuruluyor.

Herhangi bir ülkede Ramazan ayına özel var olan ve Singapur’da da olmasını istediğin bir etkinlik/gelenek var mı? Bize bu konu hakkında bilgi verebilir misin?

Gayrimüslim bir ülkede azınlık olarak büyümeme rağmen ülkemde Ramazan’ı kutlamak da dahil olmak üzere inancımı ve geleneklerimi koruyabilecek kadar şanslıydım. Dolayısıyla var olan etkinliklerden memnunum ve “şu da olsaydı” dediğim herhangi bir şey yok. 🙂

Ramazan ayında camilerde neler yapıyorsunuz? Camiler dışında başka bir toplanma yeri var mı?

Genellikle Müslümanlar iftar için camilere gider ve akşam, yatsı ve teravih namazlarını cemaatle kılar. Camiler özellikle Ramazan ayında daha canlı oluyor, çünkü daha fazla insan teravih kılmaya geliyor ve bazıları teheccüd veya gece namazlarını cemaatle kılmak için gece de kalıyor.

Ramazan’la ilgili unutamadığın bir anın var mı? Bize anlatabilir misin?

İftar vakitleri! İftarı her zaman iple çekerim çünkü tüm aile üyelerimin bir araya geldiği, orucumuzu birlikte açtığımız, annem ve büyükannemin yaptığı özel yemeklerin tadını çıkardığımız bu an, Ramazan dışındaki günlerde nadiren yaşanır. 

Ülkede Müslümanlar olarak Ramazan Bayramı’nda neler yapıyorsunuz?

Bayram sabahı bazı aileler camilere gidip bayram namazlarını kılar, ardından da gün boyunca ailelerini ve arkadaşlarını ziyaret ederler. Singapur’da yaygın olan uygulama, bayramı bütün bir ay boyunca kutlamaktır. Dolayısıyla ziyaretleri bütün bir ay boyunca gerçekleştiririz. Bu nedenle bazı ailelerin Şevval ayının 29. gününde bile “misafir evi” konseptini uyguladıklarını yani ziyarete gelen aile üyelerini ağırladıklarını görmek mümkündür.

Müslüman Singapur toplumunda önemli olan bir diğer yaygın gelenek de ailelerin bayramı kutlarken ve evleri ziyaret ederken genellikle benzer renkte geleneksel kıyafetler giymeleri ve böylece bayram havasını toplumda daha canlı ve belirgin hale getirmeleridir. Ayrıca “Satay”gibi sadece bayramlarda özel olarak hazırlanan geleneksel yemeklerimizi ve tatlılarımızı yemeği severiz.

Müslümanlar topluluk için ortak iftarlar düzenliyor mu? Cemaat içindeki ilişki nasıl?

Singapur’daki camilerin çoğu Ramazan ayı boyunca her gün iftar düzenliyor ve bu iftarlar, gelen herkese açık. Bazı İslami sivil toplum kuruluşları da ihtiyaç sahiplerinin evlerine gıda paketleri göndererek ya da onları bir iftar etkinliğine davet ederek iftar veriyorlar.

Müslümanlar olarak Ramazan’a nasıl hazırlık yapıyorsunuz? 

Ramazan’a hazırlığın daha çok manevi ve zihinsel yönü olduğuna inanıyorum ve şahsen bunun kişiden kişiye farklılık gösterdiğini düşünüyorum. Benim ailem için, genellikle birbirimize elimizden geldiğince daha fazla ibadet yapmamız gerektiğini hatırlatmak ve Ramazan boyunca ulaşmak istediğimiz kendi hedeflerimizi oluşturmak dışında pek bir hazırlık yapmayız. Annem Ramazan’dan birkaç gün önce iftar için yiyecek almakla meşgul olur ve biz de ona ihtiyaçları almak için markette eşlik ederiz. Ayrıca yatsı ve teravih için gideceğimiz camileri önceden planlarız, böylece daha önce hiç gitmediğimiz camileri ziyaret etmiş oluruz.

Genç Müslümanların topluluk içinde rol alma oranı nedir ya da toplulukla ilişkileri nasıl?

Singapur’daki Müslümanların azınlık gruplardan biri olması dışında Singapur’daki genç Müslümanların yüzdesini belirten herhangi bir veriye rastlamadım, ancak 4PM (Malay Genç Edebiyat Derneği) ve AMP (Müslüman Profesyoneller Derneği) gibi gençlere çeşitli programlar ve etkinlikler aracılığıyla Müslüman toplumlara katkıda bulunmaları için aktif olarak rol veren Müslüman kuruluşlar var. 

Ramazan kavramı sende ne çağrıştırıyor?

Bence Ramazan, bir Müslüman için ibadet ve hayır işleme yoluyla mümkün olduğunca çok sevap kazandıran ve ayrıca Allah rızası için tutulan oruç vesilesiyle geçmiş günahlardan arındıran altın bir zamandır. Ramazan aynı zamanda bir Müslümanın takvaya ulaşmasına yardımcı olur; çünkü Müslüman bir birey İslam’da izin verilmeyen her şey için dürtüleriyle savaşır, böylece Allah ile arasındaki ilişkiyi güçlendirir.

Uluslararası bir ortamda Ramazan deneyiminin en temel katkısı nedir? Bu konudaki çıkarımlarını bizimle paylaşır mısın?

Bunun bana en temel katkısı, ortak noktaları keşfetmek oldu. Ramazan boyunca farklı yerlerde/ ortamlarda bulunmama rağmen gözlemlediğim ortak şey; camilerde ve salonlarda cemaatle teravih namazı kılan Müslümanların ırk ve renk farkı gözetmeksizin bir arada oturmaları, aynı yöne bakmaları, aynı inanca sahip olmaları ve bu mübarek ayda Allah’ın rahmeti ve bereketi için O’na olan bağlılıklarını artırmalarıdır.

Son olarak Ramazan’ı farklı bir ülkede geçirmek isteyenlere söyleyecek sözün/ önerin var mı?

İlginç ve eğlenceli bir deneyim olacaktır. Ramazan’ı farklı ırk ve kültürlerden gelen diğer Müslüman kardeşlerinizle birlikte geçirirken İslam’ın farklı tecrübelere sahip insanları Allah rızası için aynı ibadeti yerine getirmek üzere birleştiren ve bu şekilde kabul eden ne kadar güzel bir din olduğunu fark edeceksiniz.