İslam Portekiz’in Ruhunda Var

İslam kültürünün dünya medeniyetleri üzerindeki etkileri geçmişte olduğu gibi günümüzde de canlılığını ve dinamikliğini sürdürmekte. Onlarca örnekten biri de uzun yıllar boyu Endülüs Emevi Devleti hakimiyetinde kalan Portekiz. Bölgedeki müslüman hakimiyetinin sona ermesinden yüzyıllar sonra dahi İslami kalıntıların ülkenin dilinde, kültüründe ve ruhunda iz bıraktığını söylemek mümkün.

Portekizli şair, yazar ve düşünür Adalberto Alves “Endülüs Dönemi insanlığın ve Portekiz’in altın çağıydı. Müslüman, Hristiyan ve Yahudi halk bir arada barış ve huzur içinde yaşayıp bilim ve kültürün gelişmesinde birlikte rol aldılar” derken bu ortamın oluşumunda beş yüzyıllık islami varlığın etkisinin göz ardı edilemeyeceğini belirtiyor.

Adalberto Alves Avrupa’yı İslam dünyasına yaklaştırmak için son 45 yılını Portekiz’de uzun yıllar süren Müslüman yönetiminin etkisini araştırmakla geçirmiş ve şunları söylüyor :

Ailem Portekiz’in güneyinde, İslam’ın varlığından çok etkilenen bir bölgedendi.  Böylece İslam kültürüne ilgiyle büyüdüm ve aslında İslam’ın da bizim bir parçamız olduğunu keşfettim

Arapça Asıllı Kelimeler

Aynı zamanda 10 yıl boyunca Arapça asıllı Portekizce kelimeler sözlüğü üzerine de çalışmalar yapan ve şimdiye dek yaklaşık 19.000 Arapça asıllı Portekizce kelime saptayan Alves, sözlüğün her geçen gün genişlediğini ifade ediyor.

Ayrıca Alves  Arapların İber Yarımadası’ndaki çalışmalarının Avrupa Aydınlanmasına etkisinin büyük olduğunu, aydınlanmanın Araplar tarafından hazırlandığını savunuyor.

711 yılından 1492 yılına dek Müslümanların komutasında kalan Portekiz’de 1492’de Endülüs hakimiyetinin sona ermesiyle Müslüman faaliyetlerinin son bulduğunu söylemek pek de doğru olmaz. 1960’lı yıllarda göçmenler tarafından kurulan Lizbon İslam Topluluğu geçtiğimiz yıl 50.yıldönümünü kutladı. Elbette ki bunca yıl Müslümanlar tarafından yönetilen İber Yarımadası’nda İslamın kökleri 50 yıl gibi bir süreden çok daha geniş.

İslam Portekiz’in Ruhu

Lizbon Merkez Cami’nde gerçekleştirilen 50.yıl anma törenine katılan Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Roberto de Souza İslam’ın Portekiz’in ruhu olduğunu belirtirken şu cümlelerle islam kültürünün ülke için önemini bir kez daha vurguluyor.

“Bazen Arapların Portekiz toplumunda ve kültüründe bıraktığı derin mirasın tam olarak farkında olmayabiliriz ancak bu hazine Portekiz için çok kıymetli ve kıymetli olmaya devam edecek”

Portekiz Ulusal İstatistik Enstitüsü (the İnstituto Nacional de Estatística) 1991 yılı nüfus sayımına göre ülkede yaklaşık 9134 civarı Müslüman Bulunurken bu sayı toplam nüfusun yaklaşık % 0.1’ine tekabül ediyor. Oysa Lizbon İslam Cemaati 2011 yılı tahminlerine göre ise şu anda Portekiz’de yaşayan Müslüman nüfus yaklaşık 40.000 kadar.