Ülkeleri Tanıyoruz: Kamboçya

Khmer İmparatorluğu’nu daha önce duymuş muydunuz ya da Kmer dilini? Peki ya Güneydoğu Asya’nın en meşhur tapınaklarından biri olan Angkor denince aklınıza ne geliyor? Evet, ‘Ülkeleri Tanıyoruz’¹ serimizde bu seferki durağımız: Kamboçya

Kamboçya’nın Coğrafi Konumu

Bir zamanlar Khmer İmparatorluğu olarak da bilinen, resmi adıyla Kamboçya Krallığı; kuzeybatıda Tayland, kuzeydoğuda Lao, doğuda Vietnam’a sınırı olan 181,035 km² alana sahip Güneydoğu Asya’da yer alan bir ülkedir.

Kamboçya’nın Başkenti

Üniter, parlamenter ve anayasal monarşi ile yönetilen Kamboçya’nın 25 ili bulunmaktadır. Başkenti Phnom Penh‘dir. Başlıca diğer büyük şehirleri² ise Banlung, Battambang, Kampot, Koh Kong, Kompong Thom, Kratie, Siem Reap ve Sihanoukville‘dır.

 Kamboçya’nın Kısaca Tarihi

Belki de en hareketli sahnelerin yaşanacağı kısma geldik. Kamboçya toprakları birden fazla işgale maruz kaldığı gibi çoğu kez yönetim de el değiştirmiştir. Bazı Prehistorik kalıntılara göre ülkenin ilk yerleşiminin MÖ 2000’li yıllara dayandığı bilinmekte. Sonra neler mi oldu? Önce bölgeye Hintliler daha sonra Kimerler (turistlerin en çok ziyaret ettiği Angkor tapınağının sahipleri) bölgeye hakim oldu. Ardından Vietnam ülkeyi işgal etti ve bu görevi II. Dünya savaşında Japonlar devraldı bir miktar da Fransızlar. Şüphesiz bu topraklara en çok zarar veren hakimiyet ise Çin destekli komünist ideolojiye sahip Kızıl Kremer ve taraftarları oldu.

Kamboçya Nüfusu ve Etnik Yapısı

14.8 milyonluk nüfusuyla, dünya sıralamasında 70. sırada yer almaktadır. Etnik bakımdan nüfusun %90’dan fazlasını Kimerler oluşturur. Diğer etnik gruplar ise Vietler, Çinliler ve Çamlar‘dır.

Kamboçya’nın Din ve İnanç Yapısı

Ülke nüfusunun %95’inden fazlası Kamboçya’nın resmi dini de olan Theravada Budizm’ine inanıyor. Bu inanca ait 4392 tapınak bulunmaktadır. Halkın geri kalanı ise kimi İslam ve Hristiyanlık dinine kimisi de Ateizm ve diğer inanışlara mensuplar. Dini yapısından bahsetmişken gelin bir de ülkedeki Müslümanlığın tarihini hep beraber inceleyelim.

Kamboçya Müslümanlarının Tarihi

Kamboçya’da Müslümanların etnik çoğunluğunu Çamlar (Cham) teşkil etmekle birlikte ülkede Malay ve diğer etnik gruplardan da az sayıda Müslüman bulunmaktadır. Müslümanların sayıları bugün tam olarak bilinmiyor olsa da 500 binden fazla nüfusa sahip oldukları tahmin edilmekte. 2005’te edinilen bilgilere göre 407 Müslüman köyü bulunmakta. İyi de bu insanlar nasıl İslamiyetle tanıştı sayın yazar? derseniz, hemen açıklayalım derim.

Elimizde Çamların nasıl Müslüman olduklarına dair çok kesin bilgiler yok, zira XI ve XII. yüzyıllardan bahsediyoruz. Ancak kabul gören bir bilgi var o da Çampa (Champa) bölgesinde yayıldığı kabul edilen Müslümanlığın bölgeye seyahat eden Arap, Fars ve Hintli Müslüman seyyahların ve denizcilerin İslâm’ı Çampa bölgesinde tanıtmalarıyla gerçekleşmiş olması. Vietnam’ın işgali ve Komünizm destekçilerinin saldırılarına rağmen bugün gelinen nokta ise ülke Müslümanlarının bölgede hakim güç oldukları. Çoğunluğu Şafii mezhebine mensup olan Müslümanların bazıları da Ahmedi görüşüne sahip. Kamboçya’da seyahat etmiş biri olarak şunu diyebilirim ki bir gün yolunuz düşer de Kamboçya’ya giderseniz karşınıza umulmadık bir anda küçük top kubbeleriyle ezan sesi duyduğunuz camiler ve etrafında da size gülümseyen Müslümanlar çıkabilir. Muhakkak onlarla selamlaşın derim.

Kamboçya Ekonomisi

Ülkeye adım atar atmaz dikkatinizi çekecek iki husus var. Birincisi ülkedeki yoksulluk diğeri ise işlerin dolar üzerinden yürümesi. Kamboçya’nın ana gelir kaynakları tekstil ve son yıllar içerisinde artış gösteren turizmdir. Oldukça düşük gelire sahip olan bu ülkenin belki de en büyük sorunu eğitimden yoksun olmaları ve pek çok alanda alt yapı eksiklikleri tabii ekonomik ve politik istikrarsızlıklar da bu duruma dahil.

Kamboçya’da Konuşulan Diller

Kamboçya’nın resmi dili Khemerce’dir. Yaygın olan bir diğer konuşma dili ise Fransızca’dır.  Fransa tarafından finanse edilen bazı okul ve üniversitelerde ise Fransızca eğitim dilidir. Turizm münasebetiyle  halk arasında artış gösteren İngilizce de Kamboçyalı gençlerin eğitimlerini almak istedikleri üçüncü bir dil haline gelmiştir. Büyük şehir tabelalarında Khemerce, İngilizce ve Çince yazılarla karşılaşmak da mümkün.

Kamboçya’da Gezilecek Yerler

El değmemiş topraklara sahip olan ve hala kırsal bir yaşam tarzı benimseyen ülkede tarihi eserlere hayran kalmamak pek mümkün değil. O halde turumuz başlasın. Siem Reap ve Angkor Tapınakları gez gez bitmeyen devasa bir alana ve burayı daha da büyük gösteren bir göle sahip. Bu mekanda dantel dantel işlenmiş taşlar ve içerisinde ibadet eden keşişlere sıkça rastlayabilirsiniz. Asya’nın en büyük gölü olan Tonle Sap ve üzerinde yüzen köy Chong Khneas hafızalarınıza kazınacak güzel keşiflerden birisi olacak.

Hala hatırlarım yüzen mavi boyalı okulu ve yaşları 3 ila 5 arasındaki çocukların yüzen evlerinin avlusunda oynadıklarını. Nasıl korkmuyorlar diye de epey düşünmüştüm. Mutlaka uğramalısınız dediğim yerlerden birisi de bisiklet ve tutkulularının sokaklarında cirit attığı Asya’nın incisi kabul edilen Phnom Penh’dir. Bir de hala nasıl gittiğimizi anlamadığım ülkenin kuzeybatısında kalan pirinç tarlaları. Yolunuz oraya düşerse uzun yeşil otlar ve çamur içinde mahsul ile ilgilenen yanık tenli çekik gözlü amca ve teyzelere rastlayabilirsiniz.

Kamboçya’da Kültür ve Sosyal Hayat

Kamboçya halkı sevimli ve sıcakkanlı insanlar olarak bilinirler, hatta benim vakit geçirdiğim insanlar da öyleydi diyebilirim. Antik geleneklerine hala bağlı olduklarını inanışlarından ve sosyal hayattaki davranışlarından rahatça görebilirsiniz. Çiçekler, renkli kumaşlardan kıyafetler ve hatta filler ve tuktuklar sosyal hayatın en canlı yansımalarıdır. Tapınakları ve krallığı ziyaret eden turistlerden ülkenin yerel örf ve alışkanlıklarına saygılı olmalarını beklerler.

Kamboçya Mutfağı

Pek alışkın olmadığımız mutfak kültürüyle karşı karşıya kalmak mümkün. Özellikle de en ünlü yemeklerinden biri yol kenarlarında satılan kızarmış örümcekler olunca. Kamboçya sokaklarında sıklıkla görülen bir başka yemek ise ananas, domates, balık ve Khemer noodleyla yapılan hem tatlı hem ekşi olarak sıcak ve taze satılan SomlahMachouKhmae çorbasıdır. Lezzetli kabul edilen bir diğer yemek ise K’dam, yani yengeç yemeğidir.

Rota Dışı Bilgiler

• Ülkenin nüfusu yaklaşık olarak 15 milyon kişidir.
• Ülkenin dili Kimmer dilidir ve 74 harf ile Kamboçya alfabesi dünyanın en geniş alfabesidir.
• Ülke nüfusunun neredeyse yarısını 20 yaş altı Kamboçyalı gençler oluşturmaktadır.
• Ülke sokaklarında 10 arabadan 9’u Toyota’dır.
• Tarantula kebabı halk tarafından en sevilen böcek yemeklerinden biridir.
• Meyve suyu ve soğuk içecekler bardak yerine ucuz olsun diye plastik poşet içinde satılır.
• Dünyadaki en büyük orman kıyımının yaşandığı ülkelerden biridir Kamboçya. Oysaki devasa kökleri olan ağaçları görülmeye değer bir hayranlığa sahiplerdir.
• Mc Donalds olmayan nadir ülkelerden biridir.
• Ülke halkının doğum günü kutlama alışkanlığı yoktur. Hatta 30 yaş üstü pek kimse doğum gününü bilmez.
• Cenaze törenleri evlilik törenlerinden çok daha masraflıdır.