Ramazan Söyleşileri: Zimbabve’de Ramazan
Farklı ülkelerde Ramazan ayının nasıl yaşandığını paylaştığımız Ramazan Söyleşileri serimizde Afrika’nın güneyinde yer alan Zimbabve’ye yer verdik.
Sizi tanıyabilir miyiz?
İsmim Aufi Issa, Zimbabveliyim. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesinde medya ve iletişim bölümünde okuyorum.
Bize Zimbabve Müslümanlarından kısaca bahseder misiniz?
Biz Müslümanlar nüfusun ancak yüzde birini oluşturuyoruz. Zimbabve’nin geri kalanı Hristiyan’dır. Vaktiyle Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerden gelen Asyalı kardeşlerimiz ve biz Zimbabveliler dışında, diğer Afrika ülkelerinden ve Orta Doğu’dan gelen Müslümanlar var. Aslında Zimbabveli Müslümanların kökenleri de Malavi ve Mozambik gibi ülkelerden. Bu nedenle bazen kendi ülkemizde yabancı gibi algılanabiliyoruz.
Ülkenizde Ramazan ayını nasıl karşılıyorsunuz?
Bildiğiniz gibi Zimbabve Hristiyan bir ülke ve Müslümanlar bu ülkede azınlık. O nedenle Hilal göründüğü zaman heyecanımız çok daha büyük oluyor. Sırf hilali görmek bile başlı başına mutluluk. Bu heyecanı da diğer Müslümanlarla paylaşıyoruz ve birbirimizi tebrik ediyoruz. Her ne kadar teknoloji ilerlemiş olsa da Zimbabveli Müslümanlar gece boyunca hilali görmek için beklerler ki, bu heyecan yaşanmış olsun.
Ramazan ayının gelişiyle birlikte Müslümanların hayatında neler değişiyor?
Ümmetin tüm diğer üyeleri gibi, Zimbabveli Müslümanlar da Ramazan sayesinde daha fazla bir araya geliyor. Büyük şehirlerdeki camilerde topluca teravih namazları kılınıyor. Herkes camilere ve mescitlere akın ediyor. Dini görevleri yerine getirmek için hemen herkes daha fazla çaba gösteriyor.
O halde namazlar cemaatle kılınıyor. Camilerde dersler düzenleniyor mu?
Evet, cemaate özen gösteriyoruz. Köylerde Müslümanlara rastlamak daha zor ama büyük şehirlerde sayı daha fazla olduğu için namazlarda cemaat oluşturmak daha kolay. Ramazan ayına özel bir etkinlik olduğunu söyleyemem ama Kur’an tilaveti oluyor, ibadetler artıyor. Ülkemizde yıl boyunca aktif olan Kur’an kursları var ve bu kurslar Ramazan ayında da eğitime devam ediyor. Daha çok okul tatillerinde eğitim yoğunlaşıyor ki, öğrenciler de gelebilsin.
Çocuklar camiye geliyor mu?
Zimbabve’de çocuklar ve kadınlar her zaman camiye gelirler. Hutbelerde sürekli çocukların camiye getirilmesi tavsiye edilir. Bu yüzden anneler getiremezse bile babalar muhakkak çocuklarını camiye getirmeye gayret eder.
Hristiyan ağırlıklı bir ülkede oruç ibadetini yerine getirmek zor mu?
Aslında Müslümanlar sayıca çok az ama ibadet konusunda herhangi bir engelle karşılaşmıyoruz. Oruç çok zor bir ibadet değil, Müslümanları ibadetten alıkoyacak herhangi bir problem olduğunu düşünmüyorum. İnşallah her zaman da böyle özgürce yaşayabiliriz dinimizi. Bu barış ve saygı ortamı hep devam etsin hatta daha da iyiye gitsin istiyoruz.
Genel anlamda dininizi yaşama noktasında bir sıkıntı yaşamıyorsunuz o halde.
Elhamdülillah yaşamıyoruz. Herhangi bir kısıtlama ile karşılaşmıyoruz. Özgürce camiye gidip ibadetimizi yapabiliyoruz. Ama tabi ülkede cami sayısı az, inşallah zamanla hem Müslüman nüfusun hem de cami sayısının artması için dua ediyoruz.
Zambiyalı Hristiyanlarda oruç ibadeti var. Acaba akraba ülke Zimbabve’de Hristiyanlar arasında oruç tutan var mı?
Evet, oruç tutan Hristiyanlar var ama bu oruç Müslümanlarınki gibi değil. Onların farklı zaman dilimleri, süresi ve farklı uygulamaları var. Orucun mahiyeti ve zamanı kiliselerine göre değişiyor.
Zimbabve denince Müftü İsmail Menk’i anmamak olmaz. Tüm dünya Müslümanları arasında çok sevilen ve sayılan bir öncü lider, siz ne diyorsunuz?
Tabi öyle. Müftü Menk sadece Müslümanlar arasında değil, ülke genelinde sevilen bir kişilik. Videolarını ve konuşmalarını Müslüman yada gayrimüslim hemen herkes dinliyor ve feyz alıyor. Hatta onun babası ve abisi de kendisi gibi saygıdeğer birer âlimdir. Ailece çok seviliyorlar.
Kadir Gecesini nasıl ihya ediyorsunuz?
Kimi sabit bir tarihte, 27.gecede ibadet ediyor kimi de son on günde arıyor. Elbette tüm diğer Müslümanlar gibi biz Zimbabve Müslümanları da daha çok ibadet ediyoruz, daha fazla Kur’an okuyoruz. Bu mübarek gecede Allah’tan çokça bağışlanma diliyoruz.
Ramazan boyunca gayrimüslimlerle olan ilişkiniz nasıl?
Zimbabve’de gayrimüslimler Müslümanların Ramazan ayında oruç tuttuğunu bilirler. Kendi oruçlarında su ve diğer sıvılar serbest olduğu için bize genelde neden su tüketmediğimizi sorarlar. Yine Hristiyanların oruçları sabit bir zamanda olmadığı ve kilise tarafından belirlendiği için, bizim neden belli bir ayda tuttuğumuzu sorabiliyorlar.
Yönetimin gerek Ramazan ayına gerekse bayrama yönelik tavrı nasıl?
Zimbabve demokratik bir ülke olduğu için, Müslümanlar hem Ramazanda hem de bayramda bir sorun yaşamaz. Hatta devlet yetkilileri sosyal medyada Ramazan ayını ve bayramı kutlayan mesajlar paylaşırlar.
İftar sofralarını biraz merak ediyoruz. Neler bulunuyor sofralarınızda?
Tıpkı komşu ülke Zambiya gibi, biz de mısır ununu ve pirinci çok seviyoruz. Ekmek yerine mısır unu lapası sadza kullanıyoruz. Sadzanın yanında bir sebze, tavuk ya da et olabiliyor. Dovi yani fıstık ezmesi muhakkak oluyor. Hurma ekleniyor menüye.
Pek ramazana özel lezzetimiz yok sanırım, diğer zamanlarda ne pişiriyorsak o var sofralarda. Ama Hindistan Pakistan kökenli Müslümanlar ve Ortadoğulu Müslümanların iftar sofraları elbette bizimkinden farklı. Onlar yemek kültürlerini koruyorlar. Tatlıları, ana yemekleri vs bizden farklı.
İftar davetleriniz oluyor mu? Hem ev davetleri hem de toplu iftar sofraları hakkında da biraz bilgi alalım.
Tabi, ev davetleri oluyor. Müslümanlar birbirini davet ediyor. Camilerde iftar veriliyor. Kimi camiler ve İslami merkezler sadece Cuma günleri iftar veriyor, kimi camilerde ise her gün iftar sofrası hazırlanıyor.
Siz yıllardır Türkiye’de yaşıyorsunuz. İki ülke arasında Ramazan ayını kıyaslarsanız, ne gibi farklar görüyorsunuz?
Açıkçası çok fazla fark gözlemlemiyorum. Zimbabve’de hilali görmek için toplanıyoruz, sanırım Türkiye’den farklı olarak bu var. Tabi Türkiye’de ezanlar dışarı veriliyor hatta Ramazan boyunca top patlatılıyor. Bunlar bizim ülkemizde yok. Bir de sizde Ramazan davulcusu var.
Bayrama gelirsek, Zimbabve’de bayram nasıl geçiyor?
Yine hilali bekliyoruz. Ne zaman hilal görünürse o zaman bayram için hazırlıklar başlıyor. Bayram namazları kılınıyor, namaz sonrası herkes aile ve akraba ziyaretleri yapıyor. Büyük şehirlerde camilerde ve İslam Kültür Merkezlerinde kutlamalar yapılıyor, yemekler dağıtılıyor. Geleneksel yemeğimiz sadza ikram ediliyor, yanında bir sos veya bir güveç yemeği oluyor. Tatlı ikramı var özellikle de hurma.
İmkânı olan aileler bilhassa çocuklar için yeni kıyafetler alıyorlar ve herkes bayram boyunca daha özenli daha temiz giyiniyor. Nadir de olsa geleneksel kıyafetler giyenler olabiliyor.
Bayramlarda Müslümanların bir araya gelmesi gayrimüslimlerin dikkatini çekiyor. Sayıca az olduğumuz için durum böyle aslında. Hristiyanları bayram kutlamalarına davet ediyoruz. Cuma namazlarını ve bayram namazını merak ediyorlar ve izlemeye geliyorlar.
Bu söyleşi için Allah (cc) razı olsun. Beraber Nice Ramazanlara ve nice bayramlara erişebilelim.
Okur, yazar ve çizer.