Devasa okyanusların, uçsuz kara parçalarının üzerine itinayla dağılmıştır insanoğlu. Peki Müslüman coğrafyasına her bakımdan oldukça mesafeli Çin’de İslam nasıl bir etkiye sahip? Haberimizde, bütün uluslarda ince medeniyet anlayışını işleyen dinimizin Çin’deki dokunuşlarını inceleyecek. Ve birkaç açıdan oradaki Müslüman yaşamı anlatacağız.
Tarihte İslam, Tang Hanedanlığı Dönemi’nde 651 yılında resmen Çin’e tanıtılıyor. Günümüzde Çin’de İslam asırları geride bırakarak günümüze dek kimliğini gözetmiş iki büyük Müslüman grup bulunuyor: Çin asıllı Huiler ve Türk kökenli Uygurlar.
Tüm Asya’nın en eski camisi Huaisheng Camiisi, Hang Hanedanlığı zamanında inşa ediliyor. İslam’ın Çin’e ulaşması ve bu camiinin inşası, İslam uğruna ilk kanı döken Sad bin Ebî Vakkas ve beraberindeki sahabilerin ziyareti sonrasında gerçekleşiyor(650). Deniz seyahati dolayısıyla camii şehir limanında bulunuyor. Bu sebeple Türkçe’ye çevirisiyle Deniz Feneri Camii adını alıyor.
Çin’de Helal Yemek Kültürü
Yemek alışkanlıklarıyla Zhengzhou, Kaifeng, Luoyang, Guangzhou ve Guilin gibi şehirlerdeki her dokuz restorandan biri İslami. Xian, Kunming ve Xinjiang gibi şehirlerde Müslümanların yaşadığı mahallelerde çok sayıda Helal restoran var. Dahası Çin; Malezya ve Suudi Arabistan gibi İslam ülkelerine Helal gıda ve et ihraç eden bir ülke.
Uygurların yoğunlukta olduğu Sincan eyaletinde ise Uygur restoranları fazlasıyla rağbet görüyor. Da-Pangi ve Ta-Panji çok beğenilen ünlü yemekler arasında.
Hui Çinli Müslümanlar’ın yemek kültürü daha çok Çin yemeklerine yakın durumda. Genellikle erişte gibi asıllarına öz yemekler tercih ediyor. Nadir de olsa Müslüman yemeklerine benzer köfte, kuzu eti tüketiyorlar. Bunun yanında Çin üniversiteleri, kantinlerinde Hui Müslümanları için Helal yemek seçeneği içeren bir düzenlemeye sahip. Bu yiyecekler ise Taa-Aaamul-Müslemeen diye anılıyor. Fakat çoğunluk Müslüman olmadığından büyük şehirlerdeki Müslüman restoranlarında alkollü içecek görmek mümkün. Bununla beraber Müslüman nüfusun yoğun olduğu yerler alkol konusunda katı bir tutumu benimsiyor.
Ayrıca cuma günleri cuma namazından sonra Pakistan, Hui ve Uygur yemeklerinin farklı türlerinin bulunduğu büyük bir helal gıda pazarı kuruluyor.
Wushu’da Müslüman Usta: Ma Xianda
Çin’in olmazsa olmaz parçası dövüş sanatlarında da Müslüman etkisi var. En tanınmış örneği ünlü Müslüman Wushu ustası Ma Xianda ünlü dövüşçüler yetiştiriyor. Aktör Jet Li’nin eğitmenliğini yapmıştır. Kung-fu ustası Xianda sayesinde birçok dövüş okulu açılıyor. Daha önemlisi büyük usta, bu sanata katkıda bulunarak yeni stiller kazandırmıştır.
Mimari ve kültürel yapısı ele alınacak olursa kıymetli seyyah İbni Batuta 13.yy.’da Çin’e yaptığı ziyaretler esnasında Çin hakkında çok şey yazmıştır. Önemli bir Müslüman nüfusunu barındıran Kaifeng şehri de onun ilgisini çekmiş olacak ki şehir. Çin’in derin tarihini yansıtan kültürel miraslarıyla dünya çapında kayda değer bir etkisi var.
Ayrıca şehir, 1820 tarihli en eski Kadınlar Camii Wangjia Hutong dahil olmak üzere birçok kadınlar camisi ile dikkat çekiyor. Ayrıca kadınlar camii fikri Hui topluluğundaki kadınların teolojik eğitime daha fazla yönelmeleri sonucu ortaya çıkmıştır. Bu gibi eğitim merkezlerinde yetişen kadın İslam alimlerine Çince’de nü ahong deniliyor.
Kullandığımız yazı dilinden, yaşadığımız yaz dilimine kadar yollarımızın ayrıştığı insanlarla İslam’ın dalları altında serinlemek gizemi zor çözülür bir bilmece. Hakikat treni de tam bu istasyonda konaklıyor. Yolu hiç tükenmeyen yolcular olmamız ümidiyle…
